Een emotioneel moment in Soesterberg. Nazaten van een Canadese en een Duitse soldaat vielen elkaar 75 jaar na de oorlog spontaan in de armen.

In het Nationaal Militair Museum is een bijzondere tentoonstelling geopend over twee militairen die beiden tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland zijn beland, aan weerszijden van de frontlinie. Conservator Dirk Staat wil hun persoonlijke verhalen graag vertellen in het kader van 75 jaar vrijheid.

Ook aandacht voor de 'verkeerde' kant

"Een held", zo noemt conservator Staat de Canadese militair Léo Major. "De Canadezen zijn vrijwillig gekomen om ons te bevrijden." Maar de tentoonstelling in Soesterberg heeft ook aandacht voor de andere, 'verkeerde' kant via het verhaal van de Duitser Hans Kürten.

"Om de inspanning van die Canadezen een goed profiel te geven, is het goed om ook het Duitse verhaal te vertellen", zegt Staat. Dat gaat heel sec en neutraal, belooft hij. "We gaan Duitsers zeker niet verheerlijken. Léo is een bevrijder. Hans was een bezetter. Tegelijkertijd had Hans zelf ook weinig keuze."

Hans moest in dienst

Want Hans, die enkele maanden geleden overleed, kwam niet uit een gezin met fanatieke nazi's. Hij moest in dienst, eerst aan het Oostfront, later in Normandië en Arnhem.

De dochter van Kürten vindt het bijzonder dat het verhaal van haar vader in een expositie terecht is gekomen. "Hij heeft na de oorlog altijd gewaarschuwd dat een oorlog als die hij meemaakte nooit meer mag gebeuren. Het is denk ik goed dat 75 jaar na de bevrijding ook die kant van het verhaal belicht wordt."

Tegenover elkaar

De tentoonstelling laat zien hoe twee leeftijdsgenoten in de Tweede Wereldoorlog tegenover elkaar kwamen te staan. Léo Major (1921-2008) werd in 1921 geboren in het Franstalige Québec. In 1940 meldde hij zich als 18-jarige vrijwillig bij het Canadese leger. In 1941 kreeg hij, als lid van Régiment de la Chaudière, in Groot-Brittannië zijn opleiding tot radioman en scherpschutter.


Léo Major en Hans Kürten staan centraal in de tentoonstelling 'Hij of ik, een Canadees en een Duitser'. Foto: Nationaal Militair Museum, bewerking door RTV Utrecht

 Hans Kürten (1925-2019) uit Leverkusen groeide op in een land dat onder Hitler werd klaargestoomd voor de oorlog. In december 1942 werd hij verplicht tewerkgesteld in Venlo en in juni 1943 moest hij als 18-jarige in dienst. Na een opleiding van een paar maanden werd hij naar het oostfront in Oekraïne gestuurd.

Voor het leven getekend

In de tenstoonstelling zijn heftige beelden te zien van onder meer de slag om de Schelde, de landing op Normandië en de bevrijding van Zwolle. Major verloor daar zijn beste vriend. "Ik weet zeker dat mijn vader enorm trots zou zijn dat hij hier zo geëerd wordt", zegt zijn zoon Daniel-Aimé. "Het zou hem aan het huilen gebracht hebben." Majors kleinzoon Jean-Nicholas denkt dat ook. "Hij was altijd heel emotioneel als hij muziek hoorde uit die tijd. Het heeft hem voor het leven getekend."

Er is 75 jaar nadat onze vaders in de oorlog tegenover elkaar hebben gestaan een vriendschap ontstaan. Dat is het perfecte voorbeeld van wat vrede betekent.

Ook een Mercedes van Adolf Hitler is naar Soesterberg gehaald. Volgens Staat is het goed om te zien hoe de Führer zich voortbewoog. "Amerikaanse generaals reden in een eenvoudige jeep. Hitler gebruikte een enorme wagen. Op beelden die we in die ruimte tonen, zien we ook de slachtoffers van het naziregime. Dat onderdeel vinden we erg belangrijk om te belichten."

Vriendschap

De familieleden van de beide soldaten hadden elkaar tot vandaag nog nooit ontmoet. Tijdens de opening vielen ze elkaar spontaan in de armen. "Ik kreeg er kippenvel van en het raakte emotioneel", zegt Daniel-Aimé over dat moment. "Er is 75 jaar nadat onze vaders in de oorlog tegenover elkaar hebben gestaan een vriendschap ontstaan. Dat is het perfecte voorbeeld van wat vrede betekent."

De tentoonstelling 'Hij of ik, een Canadees en een Duitser' is nog tot eind 2021 te bezoeken.