LONDEN - Op 10 juli 1940 begint een Duits luchtoffensief dat de geschiedenis is ingegaan als de Slag om Engeland. Doel ervan is de Britse RAF uit te schakelen als voorbereiding op een invasie van Engeland. De Duitsers overspelen hun hand en de Britse RAF beleeft haar 'finest hour'.
Hitler zinde al sinds de Franse capitulatie op mogelijkheden om de Britten op de knieën te krijgen, nadat Churchill een Duits voorstel voor een wapenstilstand had afgewezen. Probleem was dat een landing vanuit zee geen optie was. Daarvoor was de Britse Royal Navy te sterk en ontbrak het de Duitsers aan materiaal om zo'n landing uit te voeren. Er waren domweg geen landingsvaartuigen om mannen en materieel op de kust af te zetten. Bovendien zou in het geval van een amfibische aanval de RAF een geducht gevaar zijn voor de invasievloot.
Göring moet aan de bak
Besloten werd dat de sterke Luftwaffe de klus zou klaren. Met bombardementen op vitale installaties als industrie, havens en schepen en het uitschakelen van de veel kleinere RAF zou de strop om de Britse hals moeten worden aangehaald. De aanvallen zouden de Britten moeten isoleren van de aanvoer van levensmiddelen en voorraden over zee.
Op de uitkijk naar de vijand - publiek domein
Op dat moment waren de Duitsers al druk bezig het het uittesten van de RAF en het aanvallen van konvooien in het kanaal. De numeriek sterkere Duitsers kregen het voor elkaar dat die konvooien medio augustus stopten. Daarna verlegden de Duitsers hun aandacht naar enkele Britse havens en vliegvelden van de RAF maar die kon de aanvallen weerstaan, onder meer dankzij de radar waarover de RAF wel en de Duitsers niet beschikten. De Britse luchtverdediging zette de beschikbare jagers goed in en wist de Luftwaffe zware verliezen toe te brengen. Zelf kalfde de kracht van de RAF ook zienderogen af, maar de verliezen aan vliegtuigen konden redelijk snel worden aangevuld. Belangrijker was dat de Britten veel ervaren piloten verloren, maar ook die verliezen konden worden aangevuld door de inzet van gevluchte piloten uit onder meer Polen, Tsjechoslowakije, Frankrijk, Nederland en vrijwilligers uit de Verenigde Staten.
Bombardementen op Berlijn
Belangrijk was ook dat de RAF kort na de start van de Duitse aanvallen een reeks bombardementen uitvoerde op Berlijn, tot ontzetting en woede van Hitler die niet zat te wachten op een klap voor het moreel onder de Duitse bevolking. De bombardementen betekenden bovendien een smet op het blazoen van Luftwaffe-bevelhebber Göering die daarop besloot dat alle aandacht moest worden gestoken in het aanvallen van Londen. Dat gaf de RAF alle ruimte om op adem te komen en de schade aan de vliegvelden te herstellen. Bovendien draaiden de Britse vliegtuigfabrieken op volle toeren en vlogen de Spitfires en de Hurricanes, hét toestel van de Slag om Engeland, de fabrieken uit.
RAF krijgt lucht
Londen kreeg een aantal zware aanvallen te verwerken, maar de verhoudingen in de lucht waren zo langzaamaan uitgevallen in het voordeel van de RAF. Die had zich voldoende hersteld van de verliezen terwijl de Duitsers hun overwicht in de lucht verloren hadden zien gaan. Honderden vliegtuigen waren verloren gegaan en een veelvoud aan bemanningsleden was gedood of in gevangenschap gegaan. De Luftwaffe raakte tussen juli en september ruim 1600 vliegtuigen kwijt wat neerkwam op 47 procent van het aantal beschikbare jagers, 66 procent van de beschikbare tweemotorige toestellen en bijna de helft van het aantal bommenwerpers. De Britten speelden een thuiswedstrijd en nutten de voordelen goed uit.
Een Duitse Heinkel 111 bommenwerper boven Londen, rechts de stad in vlammen - publiek domein
Ondanks de enorme schade op de grond hielden de Britten het moreel hoog, gesteund door de felle redevoeringen van Churchill en het feit dat de Britse Koning George VI en zijn vrouw Elisabeth gedurende de hele Blitz op Londen in Buckingham Palace bleef wonen. Het paleis werd in september tweemaal getroffen door Duitse bommen.
Overigens kregen veel meer Britse steden tijdens de Blitz te maken met zware Duitse bombardementen. Berucht is het lot van de industriestad Coventry (foto boven - publiek domein) die meerdere verwoestende aanvallen te verduren kreeg. De Duitse propaganda kwam na die bombardementen met de term 'Coventrieren'.
Invasieplannen de ijskast in
Medio september kwamen de Duitsers tot de conclusie dat ze de RAF nooit zouden kunnen verslaan en korte tijd later ging het idee voor een invasie van Engeland de koelkast in om er nooit meer uit te komen. Wel gingen de Duitsers door met hun terreurbombardementen tegen de Londense bevolking.
Hitler had zijn zinnen gezet op de Sovjet-Unie. De Britten konden op krachten komen maar stonden er op dat moment weer alleen voor. Weliswaar leverden konvooien uit de VS wapens en goederen, later officieel gemaakt door de Leen en Pachtwet, maar de Britten moesten het even een tijdje alleen rooien, Na de Duitse inval in de Sovjet-Unie en de Duitse oorlogsverklaring aan Amerika na de Japanse aanval op Pearl Harbour werd dat anders.
'Zoveel te danken aan zo weinigen'
Enkele van de 'few': RAF piloten bij een Hawker Hurricane, het meest gevlogen toestel tijdens de slag - publiek domein
De Britse bevolking betaalde en zware tol tijdens de slag. Tussen juli en december 1940 kwamen 23,000 burgers om en raakten er ruim 32.000 gewond. Churchill sprak na de slag de historische woorden: 'Nooit hebben zo velen aan zo weinigen zoveel te danken gehad', sprekend over de piloten van de RAF. De RAF telde na afloop ruim 1500 doden en 400 gewonden.
Na de Slag om Engeland groeide Groot Brittannië uit van bedreigd gebied naar springplank voor de bevrijding van Europa.
