Keith Robertson uit Engeland weet al heel veel van zijn vader, maar nog lang niet alles. Want wie hielp zijn vader Frank 75 jaar geleden nadat hij en zes anderen met hun Lancaster-bommenwerper door de nazi's werden neergehaald? En wie zijn dat op die geheimzinnige foto van een familie in Hoogeveen?
Op 20 februari 1944 is sergeant Frank Robertson onderdeel van een grote missie. Honderden bommenwerpers zijn op weg om nazi-Duitsland te bombarderen. Onder meer Leipzig is het doelwit tijdens deze zogeheten Big Week. Zes dagen lang worden Duitse steden bestookt door geallieerde vliegtuigen.
Langs het spoor
De Lancaster van Robertson wordt op de eerste dag al neergehaald. Piloot Frampton, navigator Astles, radiotelegrafist Tindall en de schutters Bennett en Smith komen om. Bommenrichter Reynalds wordt gevangen genomen en is de rest van de oorlog krijgsgevangene.
"Mijn vader wist uit het vliegtuig te ontsnappen, voordat het neerstortte bij Kropswolde", vertelt Keith Robertson vanuit Engeland. "Hij kwam met zijn parachute terecht in de telefoondraden langs het spoor." Robertson denkt dat dat ongeveer tussen Tynaarlo en Assen was.
Via de pilotenlijn terug naar Engeland
Sergeant Robertson loopt 's nachts langs de spoorlijn richting het zuiden van Drenthe. Rond Hoogeveen wordt hij, waarschijnlijk door een politieagent, in veiligheid gebracht. Robertson wordt uiteindelijk via de zogeheten pilotenlijn naar Engeland gebracht. De pilotenlijn was een vluchtroute van het verzet voor neergeschoten militairen van de luchtmacht.
"Onderweg is er nog een foto van mijn vader gemaakt. Ik ben echt verbaasd dat iemand daar de tijd voor heeft genomen", zegt Keith Robertson verbaasd. Terug in Engeland krijgt Frank een debriefing. "Ik heb alle statements gelezen over wat er die nacht is gebeurd." Voor sergeant Frank zitten er geen gevechtsmissies meer in. "Dat mocht niet, voor het geval je nu wél in Duitse handen zou vallen. Hij wist te veel over die vluchtroutes."
Tekst gaat verder onder de foto
Een deel van het zogeheten 'debriefing statement' (foto: Keith Robertson)
Wie zijn deze mensen uit Hoogeveen?
Keith Robertson probeert sinds eind vorig jaar alle gebeurtenissen in kaart te brengen. Inmiddels is er nóg een foto opgedoken. "Een familielid dat ik al een tijdje niet had gezien, kwam ineens met een doos vol spullen en foto's van mijn vader. Uit het niets kwam die foto uit Hoogeveen tevoorschijn."
De foto is waarschijnlijk eind jaren '60 gemaakt. Frank was toen al overleden. Hij stierf in 1963. Zijn weduwe, en dus de moeder van Keith, is naar Hoogeveen gegaan om mensen te bedanken die hem in de oorlog hielpen. Maar wie het zijn blijft een raadsel. "Mijn moeder staat daar op de achtergrond, de foto is genomen door mijn oudste broer."
Volgens Keith Robertson zou het mogelijk om de familie Van Oldren gaan. De vrouw links op de foto is volgens Keith vermoedelijk 'Tante Winnie'. "Zij heeft ons één of twee keer bezocht. Maar ik was toen een heel klein kind, dus ik begreep die connectie toen niet. Er werd vroeger in onze familie niet over gesproken", legt hij uit.
Tekst gaat verder onder de foto
Wie weet wie deze mensen zijn? (foto: Keith Robertson)
De zoektocht
Naast de zoektocht naar de mensen die zijn vader hebben geholpen, is Robertson ook op zoek naar een foto van de crew, poserend voor de Lancaster. "Ik heb duizenden foto's gezien en heb alle archieven doorgespit, maar het is alsof dat vliegtuig nooit heeft bestaan. Het was een heel nieuw vliegtuig en werd pas geleverd vlak voordat het werd neergeschoten. Misschien was het toestel er nog niet lang genoeg om er een foto van te maken."
Vorig jaar wist Robertson amper iets van het verhaal van zijn vader. "Ik kwam op internet een foto tegen van de vijf graven in Kropswolde. Toen las ik de tekst en kwam ik mijn vaders naam tegen." Het speurwerk was begonnen.
Een stukje vliegtuig
Op 20 februari 2019, die dag precies 75 jaar geleden dat de Lancaster crashte, kwam Robertson naar Nederland. Op zoek naar sporen. "Ik kreeg van mensen van het Crash Museum in de buurt van Schiphol een van de vliegtuigonderdelen. Ze vroegen of ik een stukje van mijn vaders vliegtuig wilde. Yes, I bloody would. Een stukje verbogen metaal is nu mijn kostbaarste bezit, hoe gek het ook klinkt."
Bij Kropswolde sprak hij met een ooggetuige, die als 8-jarige het vliegtuig zag neerstorten. "Die man woont nu in Canada, volgende maand ga ik hem opzoeken", vertelt Robertson. "Hij zag die nacht het brandende vliegtuig en zag de brokstukken neerkomen. Dat de Nederlanders dit na 75 jaar nog altijd niet zijn vergeten... Ik ben de Nederlanders zo dankbaar."
Tekst gaat verder onder de foto
De foto die van Robertson is gemaakt tijdens zijn vlucht (foto: Keith Robertson)
"Bloody marvelous, dat de Nederlanders mij helpen." - Keith Robertson
De zoektocht is inmiddels een soort levenswerk geworden voor Robertson. "Dit verhaal is slechts één van de vele heroïsche verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Ik hoop dat ik ooit de mensen kan bedanken die mijn vader hielpen. Misschien leven ze zelf ook niet meer, maar er zijn vast familieleden die de verhalen kennen."
Het ontroert hem ook wel een beetje. "Maar ik vind het vooral heel gaaf. Nederlanders hebben mijn vader toen geholpen en nu, 75 jaar later, doen ze voor mij hetzelfde. Bloody marvelous!"
Weet jij wie de Hoogeveense familie op de foto is? Of heb je andere aanknopingspunten? Laat het dan vooral weten. Mailen kan naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
