7 mei 1945. In Den Haag wordt NSB-leider Anton Mussert, geboren in Werkendam, opgepakt. Terwijl de laatste Duitse troepen zich overgeven in Europa lopen de spanningen hoog op in verschillende Nederlandse dorpen en steden. Bij schietpartijen vallen veel doden.

Nederland is nog in diepe rust als een belangrijke topontmoeting plaatsvindt in de Noord-Franse stad Reims. Daar is het hoofdkwartier van de geallieerde opperbevelhebber Eisenhower. Hij heeft de Duitse militaire top ontboden voor de algehele overgave. Generaal Jodl komt. Hij is een van de belangrijkste onderhandelaars van de nieuwe Duitse regering. Om 02:41 uur in de nacht tekent hij en gaat daarmee akkoord met de totale capitulatie in Europa. Afspraak is dat Duitsland de strijd die avond staakt om uiterlijk elf uur.

Lees verder onder de foto's.

Foto: Jan de Wit.
Foto: Jan de Wit.
Nachtelijke overgave in Reims met generaal Jodl (foto: wikipedia)
Nachtelijke overgave in Reims met generaal Jodl (foto: wikipedia)

Eén probleem: een hogere generaal in Berlijn heeft dit akkoord nog niet getekend. Daarom besluiten de geallieerden dat later nóg een ondertekening moet komen, nu in Berlijn met generaal Keitel en met de Russen.

Foto: Jan de Wit
Foto: Jan de Wit

Schietpartijen
Intussen maken dorpen en steden zich op voor het inhalen van de geallieerden. Het is een zonnige dag. In Jutphaas (Utrecht) staan de inwoners aan het begin van de middag te wachten op de Canadese bevrijders. Maar het loopt uit de hand. Een dronken Duitser zwaait met een geweer, leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) schieten hem dood waarop tientallen Duitse soldaten het vuur openen. In de chaos vallen zeker zeven doden en tientallen gewonden.

De Canadezen worden in loop van de middag verwacht in het centrum van Amsterdam. Plotseling openen Duitse soldaten vanaf een dak het vuur op de menigte. Er vallen zeker 32 (Nederlandse) doden en meer dan honderd gewonden. Onder de doden is ook Mies Jager-van Hooff (28). Ze is geboren in Eindhoven (Gestel) en woont in de hoofdstad.

Omstanders zoeken dekking op de Dam (foto: wikipedia)
Omstanders zoeken dekking op de Dam (foto: wikipedia)

Waarom er in Amsterdam werd geschoten, is nooit opgehelderd. Was het omdat de Binnenlandse Strijdkrachten in botsing kwamen met andere Duitse soldaten, ging het om dronkenschap of wraak? Tegelijkertijd is er nog een schietpartij in de stad, bij het Centraal Station. Ook daar botsen Duitse soldaten en BS'ers. Zeventien Duitse soldaten overleven de confrontatie niet.

Overal geweld
Ook in de stad Utrecht gaat het mis. Er vallen zeker tien doden. Op meerdere plekken in ons land zijn er gevechten. In Veenendaal en Berkel en Rodenrijs. Van Woudrichem (op 5 mei) tot aan Westbroek. Bij dit geweld sterven na de overgave zeker honderdzestig Nederlanders en minstens zestig Duitsers. Het aantal gewonden ligt vermoedelijk nog hoger.

Voor zover bekend blijft het deze dagen vrij rustig in het Land van Heusden en Altena. Er zijn geen berichten over gewelddadige botsingen tussen de Duitse soldaten en de Nederlandse BS'ers.

Mussert (met hoed) gearresteerd (foto: Rijksmuseum)
Mussert (met hoed) gearresteerd (foto: Rijksmuseum)

Niet alle arrestaties lopen uit de hand. In een kantoor aan de Vijverberg in Den Haag pakken leden van de BS Anton Mussert op. Hij is de leider van de NSB, de Nationaal Socialistische Beweging. Zijn partij werkte nauw samen met de Duitse bezetter. Mussert, geboren in Werkendam, belandt in de cel.

Het is het begin van een grote reeks arrestaties en doodvonnissen. Mussert wordt veroordeeld voor hoogverraad en sterft precies een jaar later voor het vuurpeloton op de Waalsdorpervlakte. Zijn lichaam wordt op een geheime plek begraven.