ARNHEM - Eigenlijk is het ongelooflijk dat Theo Wigman en zijn familie de oorlog heelhuids hebben doorstaan. Op zondag 17 september 1944 wordt deze Market Garden-baby geboren aan de straat waarover de Engelsen richting Rijnbrug marcheren. Rond en in het benedenhuis van de Arnhemmers aan Onderlangs 11 wordt die dagen hevig gevochten, rijden tanks en vallen er tientallen doden.
Theo Wigman wordt op 17 september om 11.00 uur geboren, dan is het nog relatief rustig in de straat die richting Oosterbeek loopt. Het eerste bombardement op kazernes met Duitsers begint een half uur later. Zijn oudere broer herinnert zich dat een eerste Engelse patrouille kalm richting Rijnbrug gaat, maar al snel begint Duits geschut vanuit Meinerswijk aan de ander kant van de Rijn met alles wat ze hebben op Onderlangs en Bovenover te vuren. Later verschijnen Duitse tanks en soldaten in de straten bij de woning van het pasgeboren kind.
'Het was een hel'
Heftige gevechten volgen met de oprukkende Airbornes die de deur intrappen bij de familie Wigman, de ruiten er uit slaan en een mitrailleur op de eettafel zetten. Iedereen gaat de kelder in, en de familie krijgt gezelschap van een gewonde Engelsman. Wanneer een Duitser een handgranaat in de kelder wil gooien wordt hij (mogelijk door een Engelse sluipschutter) neergeschoten. De pin blijft in de granaat die wel vader Wigman raakt maar dus niet ontploft.
Moeder Wigman schrijft later over die periode: 'We vluchtten met zijn allen de kelder in met de pasgeboren Theo op een hoop aardappelzakken. Het werd zo verschrikkelijk dat we bijna stikten van de kruitdampen met de tanks voor de deur. We zaten met 15 man in de kelder, we hebben er twee dagen en nachten gezeten, het was een hel'.
Over de lijken heen stappen
De familieleden (ouders en zeven kinderen) hebben diverse engeltjes op hun schouders en als de strijd wat luwt gaat het gezin met de jongste aanwinst na twee dagen in de kelder te hebben gezeten de woning uit. Ze moeten daarbij over gesneuvelde militairen heen stappen. Moeder en baby gaan eerst naar het dichtbij gelegen Elisabeths Gasthuis, maar dat blijkt te gevaarlijk, er wordt gevochten tot op de trappen van het ziekenhuis, en ze vertrekken zo snel als mogelijk is naar het Diaconessenhuis verderop in Arnhem.
Tank en tram met dode bij Onderlangs-Utrechtseweg - foto publiek domein
Nog een keer ontsnapt aan de dood
Vader en de andere kinderen zoeken een veilige plek bij vrienden aan de Apeldoornseweg en trekken later de stad uit richting Beekbergen. Eigenlijk willen ze naar familie in Woerden, maar ze komen te laat voor een karavaan die naar het westen gaat. Ook dat is weer geluk, want een aantal mensen die wel meegaan komt om bij beschietingen. Moeder en baby zijn een maand lang gescheiden van de rest van het gezin en via een oproep aan het Rode Kruis vinden ze elkaar weer terug. Bij een boer in Kamerik doorstaat de familie Wigman de oorlog. Baby Theo heeft het zwaar, hij heeft last van infecties aan benen en darmen en vermagert behoorlijk. Dankzij goede zorgen van zijn ouders komt het kind er overheen. Het duurt ruim anderhalf jaar voor ze weer terug naar huis in Arnhem kunnen, waar de kruitlucht nog in de kamers hangt. Een buurmeisje dat na de oorlog een broer van Theo ontmoet is stomverbaasd dat de hele familie heeft overleefd. Op 20-jarige leeftijd is hij één van de vier Arnhemmers (geboren 17-09-1944) die bij het nieuwe stadhuis de eerste steen mag leggen. Theo Wigman woont tegenwoordig met zijn vrouw in Middelburg.
Een reportage met Theo Wigman is dinsdag 17 september 17.20 uur te zien in een TV-uitzending van '75 jaar vrijheid-op weg naar 2020' vanuit Groesbeek.
