Grenadier Paul Moerman (103) en huzaar Klaas Appel (99) zijn tot nu toe altijd naar de herdenking van de Slag om de Residentie geweest. Zij waren er tachtig jaar geleden bij toen de Duitsers een verrassingsaanval op de vliegvelden rond Den Haag uitvoerden. Door de coronamaatregelen hadden ze de herdenking dit jaar eigenlijk moeten missen, maar dankzij een livestream kunnen ze het toch allemaal volgen.
De organisatie van de herdenking heeft bij beide veteranen een groot scherm neergezet, zodat de twee mannen het goed kunnen zien. Huzaar Klaas Appel zit in zijn huis in Enkhuizen en is er helemaal klaar voor. Leidenaar Paul Moerman wordt verrast, maar is dolblij dat hij de herdenking toch kan zien. Snel zet hij zijn luitenantspet op en gaat op een stoel voor zijn huis zitten, bij het grote scherm.
Als de veteranen er klaar voor zijn, begint de ceremonie. Voorzitter Comité Herdenking Slag om de Residentie/Ypenburg, Willem Verheijen, vertelt in het kort wat er tachtig jaar geleden op Ypenburg is gebeurd. Hoe de Duitsers de Nederlanders hopen te verrassen. En hoe hard er gevochten is, hoe heldhaftig er gevochten is. Uiteindelijk overleven 95 Nederlandse militairen de Slag om de Residentie niet.
Onderschatting
Dan spreekt de Haagse burgemeester Johan Remkes. Hij richt zich tot de veteranen. 'Wat u en al die andere Nederlandse militairen hier hebben ondervonden, kunnen wij ons amper voorstellen. Wij, die het geluk hadden in vrede en vrijheid op te groeien.'
Remkes denkt na over de op het oog ongelijke strijd. De Nederlanders zonder oorlogservaring aan de ene kant, en de ervaren Duitsers met goede wapens en gedetailleerde informatie aan de andere kant. Toch verliezen de Duitsers deze slag. 'Waar zij (de Duitsers, red) niet op gerekend hadden was dat de Nederlandse tegenstand zo sterk zou zijn. Ook onderschatten zij schromelijk de Nederlandse luchtafweer.' Dankzij de inzet van de Nederlandse militairen is Ypenburg aan het eind van 10 mei 1940 weer in Nederlandse handen.
Getuigenissen in de duinen
Na burgemeester Remkes is het woord aan de 13-jarige Odin. Hij heeft op school veel geleerd over de Tweede Wereldoorlog. Volgens hem zijn er overal nog 'getuigenissen van de oorlog: in onze wijk, in onze straat, in onze duinen'. De tiener sprak met een overbuurman van 93 over de oorlog. De man had gezien dat joodse leraren verdwenen, wist nog dat ze stiekem radio luisterden en dat zijn broer naar een strafkamp in Duitsland moest.
Na alles wat hij over de oorlog en de Slag om de Residentie heeft geleerd, weet Odin het zeker; onze wereld zou er anders hebben uitgezien als 'onze' militairen 'twijfels hadden gehad'. 'Ik ben trots op de Nederlandse soldaten die moedig vochten.'
Onverwachte vijand
De tiener stipt vervolgens een overeenkomst tussen de aanval op 10 mei 1940 en het coronavirus aan: 'De mensen van toen zijn weer hard geraakt door een vijand die onverwacht kwam.' Opnieuw verandert die 'vijand' het dagelijks leven van de mensen.
En ook alles aan de herdenking is anders. De kransen worden normaal aangereikt door schoolkinderen, leden van de scouting of militairen. Nu, vanwege de coronamaatregelen, kan dat niet en dus zijn de kransen kleiner gemaakt zodat ze door een persoon te dragen zijn.
Sprakeloos
Verder wordt tussen iedere spreker alles schoongemaakt, ook dat is herdenken anno 2020. Maar er kan tenminste herdacht worden. Veteraan Klaas Appel laat geëmotioneerd weten dat hij 'blij verrast en sprakeloos' is. Ook Paul Moerman is onder de indruk. Maar beide mannen zullen ongetwijfeld hopen dat er volgend jaar weer een herdenking is waar zij én de honderden bezoekers die er normaal gesproken zijn, bij aanwezig kunnen zijn.
Kijk hier de hele herdenking van de Slag om de Residentie terug
