BASTOGNE - Bastogne, Malmedy, Nuts, Peiper, Stavelot, Patton: enkele namen die onlosmakelijk verbonden zijn met Hitlers laatste grote offensief van de Tweede Wereldoorlog; het Ardennenoffensief, bedoeld om Antwerpen te bereiken en een wig te drijven in het geallieerde front. De aanval op 16 december kwam als een volkomen verrassing voor de geallieerden die aanvankelijk in het defensief werden gedrongen maar ten koste van enorme verliezen, geluk en een handje geholpen door het weer uiteindelijk aan het langste eind trokken. 'The Battle of the Bulge', zoals de Amerikanen de slag noemden, was op 25 januari officieel voorbij.

De Duitse aanval in het ochtendgloren van 16 december 1944, voorafgegaan door een verwoestend artilleriebombardement, was een ongekende verrassing voor de geallieerden. De Ardennen golden als een ondoordringbaar gebied, waar de Amerikanen relatief onervaren troepen hadden gestationeerd.  Zij werden geconfronteerd met een enorme Duitse strijdmacht, bestaande uit onder meer SS en Fallschirmjäger die waren uitgerust met grote aantallen zware Panther en Tiger II tanks. En die stalen vuist, de zogeheten Kampfgruppe Peiper, kwam hard aan. 

Een Tiger II passeert gevangengenomen Amerikanen - Foto: archief

Ondanks dat Peiper met zijn eenheid in no-time een diepe wig in het geallieerde front had geslagen, moest hij zich - gedwongen door onder meer brandstofgebrek - uiteindelijk terugtrekken. Er was geen Nachschub en de Duitsers hadden erop gerekend Amerikaanse benzineopslagplaatsen te veroveren. Een misrekening, zo bleek.

Veel zware Duitse pantsers werden achtergelaten en een aantal is vandaag de dag terug te vinden als monument of publiekstrekker bij lokale musea in het gebied waar toen slag werd geleverd, zoals bovenstaand exemplaar in La Gleize (foto: Google Streetview)

De Duitse vorderingen na de 16e december: de rode stippellijn in het midden laat zien hoe ver Peiper kwam, voordat hij rechtsomkeert moest maken (kaart Wikipedia)

Peiper werd ook verantwoordelijk gehouden voor het bloedbad van Malmedy, de koelbloedige moord op tientallen Amerikaanse krijgsgevangen soldaten in een weiland. Dat leidde weer tot wraakacties van de Amerikanen. Ook burgers ontkwamen niet aan moordpartijen door Peipers eenheid, zoals in Stavelot. 

Malmedy: vermoorde Amerikanen na hun ontdekking, de lichamen zijn voor de berging genummerd (Foto: archief)

Amerikaanse soldaten van de 82e en 101e Airbornedivisie, vanuit Nederland in allerijl naar de Ardennen overgebracht, en generaal Pattons tankleger keerden uiteindelijk het tij. De para's hielden het strategisch gelegen Bastogne waar de commandant McAuliffe (foto boven artikel, midden) zichzelf onsterfelijk maakte door op een Duitse eis tot overgave het antwoord 'Nuts' te geven. De verdedigers werden daar uiteindelijk door het tankleger van generaal Patton ontzet. Toen na de kerst de lucht opklaarde en de Amerikaanse luchtmacht weer in actie kon komen, was het snel gedaan. En Hitler was een fors deel van zijn laatste zware materieel kwijt. 

De Battle of the Bulge in cijfers:

Doden: 

- Duitsland: 17.236 

 - Geallieerden (vooral VS) 19.276

Vermisten:

- Duitsland: 16.000

- Geallieerden (vooral VS): 21.144

Gewonden: 

- Duitsland 34.439

- Geallieerden (vooral VS) 47.139

De geallieerden verloren 733 tanks, 529 vliegtuigen en nog tal van ander materieel zoals jeeps, trucks en geschut.

De Duitsers verloren 324 tanks, 320 vliegtuigen en 6.000 voertuigen. Veel materieel moest worden achtergelaten door brandstofgebrek.