Sinds de documenten van de Asser communist Sjerp Weima op zijn bureau belandde, heeft Wim Ensing, medewerker bij het Drents Archief in Assen, al heel wat ontdekkingen gedaan.
Dankzij een namenlijst, samengesteld uit de aantekeningen van Weima, melden zich met enige regelmaat nabestaanden op het archief in Assen. Op zijn beurt is Wim Ensing ook op zoek. Naar andere Drentse communisten die in het verzet zaten.
Veertig velletjes papier
Sjerp Weima, een communist uit Assen wordt in 1941 opgepakt door de Duitse bezetter. Vanaf dat moment komt hij in meerdere werk- en concentratiekampen terecht, waaronder Kamp Amersfoort en Neuengamme.
Vermoedelijk ná de oorlog vertrouwt hij zijn herinneringen toe aan het papier. Die veertig handgeschreven velletjes liggen sinds bijna een jaar in het Drents Archief.
Tekst gaat verder onder de foto.jpg)
De handgeschreven vellen (foto: RTV Drenthe/Edwin van Stenis)
"Hij spaart de lezer niet", zegt Ensing. "Zo schrijft Weima over overvolle barakken waar mensen een spuitje kregen met benzine erin, dan liepen ze nog twee, drie stappen, en dan vielen ze dood om." In de namenlijst die uit de aantekeningen van Weima is gehaald, staan mensen die Weima tegenkwam en gesproken heeft en die hij zich herinnert na de oorlog. "Het was iemand die oog had voor details, dat is mij wel duidelijk. Met een ijzeren geheugen, ondanks de fouten die hij maakt", vertelt Ensing over de communist.
Er zijn al vier geslaagde combinaties geweest. "Vaak zijn het kleine dingen", zegt Ensing. "De meest recente was Philip van Egmond, hij wordt genoemd door Weima, die hem ontmoet in Kamp Schoorl. Van Egmond maakte een tekst op een bestaande melodie over de situatie in het kamp."
De familie van Van Egmond (die de oorlog niet overleefde) wilde weten wat Weima nog meer zegt over hun grootvader en overgrootvader. "Het achterkleinkind en zijn moeder zijn hier geweest en waren dolgelukkig dat ze dit nog te weten kwamen. Daarnaast hebben zo'n vijfentwintig mensen contact met ons opgenomen, of wij iets wisten van een voorouder. In die gevallen moesten we nee zeggen", vertelt Ensing.
Tekst gaat verder onder de foto.jpg)
Wim Ensing en Anja Schuring (foto: RTV Drenthe)
Op zoek naar Drentse communisten
Wim Ensing is bezig met onderzoek naar het communistisch verzet in Drenthe, naar aanleiding van de boeken die over Friesland en Groningen gemaakt zijn. "Dus als er mensen zijn die mij nog iets kunnen vertellen over het communistisch verzet voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, heel graag".
Vergeleken met de rest van het Noorden had Drenthe geen grote actieve, communistische gemeenschap ."Eigenlijk was Sjerp Weima de laatste van de gearresteerde kaderleden van de CPN in Drenthe. Daarna is er niet meer zo heel veel gebeurd. Ze hadden Drenthe wel aardig opgerold", aldus Ensing.
"In Groningen en Friesland was veel meer verzet en daar werd het ook iedere keer weer opnieuw uitgevonden, als er een groep uitgeschakeld werd. Naar aanleiding van het pamflet Noorderlicht, dat gemaakt werd door communisten, was er een enorme arrestatiegolf."
Van de tientallen mensen die opgepakt zijn kwam minder dan de helft terug. "En dan begon men het verzet gewoon weer opnieuw op te bouwen. Eigenlijk bijzonder dat mensen de moed hadden steeds opnieuw te beginnen. Hier in Drenthe was het al vrij snel uitgeschakeld."
Conciërge
Na de oorlog was Weima niet langer politiek actief. Eerst kreeg hij een baantje op het gymnasium als conciërge. Tot 1969 was hij conciërge op de Jan Fabricius mulo. Honderden Assenaren hebben hem gekend.
Luister hier het gesprek met Wim Ensing. Wie informatie heeft voor Wim Ensing kan contact opnemen met de redactie van Drenthe Toen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Op 10 maart 2020 verzorgt Wim Ensing een lezing in het kader van een collegereeks over de Tweede Wereldoorlog van de HOVO.
