ARNHEM - Twee postzegels voor de kust van Normandië en Bretagne, Jersey en Guernsey, de Britse Kanaaleilanden werden op 30 juni bezet door de Duitsers en zijn daarmee de enige stukjes bezet Brits grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De kanaaleilanden werden door de Britse regering van meet af aan gezien als van geen enkel strategisch belang, en daarom werden ze ook niet verdedigd toen de Duitsers er op 30 juni voet aan land zetten. In de periode daarvoor hadden de eilanden een enkele keer als uitvalsbasis gediend voor de RAF en de Franse generaal De Gaulle had er na de Franse capitulatie een tussenstop gemaakt op weg naar Engeland, maar dat was het wel zo'n beetje. De laatste Britse troepen verdwenen op 20 juni van het eiland dat daarmee officieel gedemilitariseerd was; een 'open stad'. De Duitsers wisten dat overigens niet en voerden bombardementen uit, alvorens aan land te gaan. Enkele tientallen eilandbewoners kwamen bij die bombardementen om het leven.
Evacuatie
De laatste daad van Londen op de eilanden was het in gang zetten van een evacuatie voor iedereen die weg wilde. Op het kleine Jersey kozen zo'n 17.000 volwassenen en kinderen ervoor te vertrekken. De rest van de 42.000 eilanders bleven. Op het Grotere Guernsey werd snel duidelijk dat een grote evacuatie er niet inzat: daar namen uiteindelijk ruim 6.000 van de ongeveer 50.000 eilandbewoners de wijk.
Zij die bleven kwamen te leven onder een bezetter die met zachte hand bewind voerde en samenwerkte met de achtergebleven bestuurders. Omdat snel duidelijk was dat het leveren van actief verzet op zijn zachtst gezegd een vrij zinloze actie was, bleef de sfeer op de eilanden er aanvankelijk een van leven en laten leven. Sterker nog: de Britse 'bewindvoerder' die na de bezetting het stokje moest overgeven aan de Duitsers, beklaagde zich later over enkele kleine commando-acties die de Britten uitvoerden op de eilanden. 'Dit soort militaire acties zijn zeer ongewenst en kunnen leiden tot het verlies aan levens onder de burgerbevolking'. Laat de eilandjes maar met rust, zo was de boodschap. Iets wat de goede man later op een klacht van vermeende collaboratie kwam te staan. De sfeer op de eilandjes bleef dus gemoedelijk. Het enige verzet bestond uit het luisteren naar de BBC.
Sfeer wordt grimmiger
De sfeer veranderde in latere jaren toen de Duitsers de radio's in beslag namen en eilanders werden gedeporteerd naar concentratiekampen, onder meer omdat ze Joods waren of omdat ze Russische dwangarbeiders, die op de eilanden aan Duitse bunkers werkten, hielpen onderduiken. Vanaf 1942 ondernamen meerdere eilanders pogingen om Engeland of Frankrijk te bereiken. Zo'n 225 eilanders slaagden in hun poging.
Duitse fortificaties op Guernsey - Wikipedia
De Britten bleven de eilanden overigens gericht bestoken: Duitse schepen in de havens en de plekken waar bunkers werden gebouwd in het kader van de Duitse Atlantikwall.
Geïsoleerd na D-Day
Toen de Duitsers die Atlantikwall daadwerkelijk nodig hadden, liet de invasievloot de eilandjes links liggen. Die werden na D-Day afgesloten van de aanvoer van onder meer levensmiddelen van het vasteland. Pogingen om de levensomstandigheden van de eilanders te verbeteren leidden onder meer tot voedseltransporten onder de vlag van het Rode Kruis. Tegelijkertijd deden de Duitsers op de eilanden hun best om toch aan voorraden te komen. In maart 1945 voerden ze bij Granville aan de Normandische kust een commando-actie uit, waarbij de wapens en munitie buitmaakten. Het huzarenstukje werd overigens niet herhaald.
Aan de problemen van de eilanders kwam een eind op 9 mei 1945 toen de Duitsers op de eilanden zich overgaven. Op de eilanden herinneren tal van bunkers aan de Duitse bezetting.
