NIJMEGEN - Het is 4 oktober dierendag en ter ere daarvan organiseert het Infocentrum WO2 in Nijmegen komend weekend een activiteit rondom soldaat Wojtek, zonder twijfel de meest bijzondere militair die de Tweede Wereldoorlog ooit heeft gekend.
In 1942 trokken Poolse soldaten vanuit de gevangenenkampen in de Sovjetunie door Iran, waar ze een jonge bruine beer kochten van een herdersjongen. Moederbeer was doodgeschoten door jagers, het welpje achtergelaten in de wildernis. De Polen ontfermden zich over het bijna verhongerde beertje en gaven hem de naam Wojtek, een Poolse jongensnaam die `gelukkige strijder` betekent. Wojtek werd de mascotte van het Poolse 2e Korps. Ze vertroetelden hem als een huisdier en leerden hem salueren. Hij mocht mee op de voorbank van de legertrucks en kreeg melk uit een wodkafles.
Wojtek beschouwde de Poolse soldaten als zijn ouders, en ontwikkelde een paar vreemde gewoontes: hij was dol op roken en het eten van sigaretten, hij dronk bier rechtstreeks uit de fles en hij deed niets liever dan een potje worstelen met de mannen. Hij zat avondenlang met de soldaten rondom het kampvuur en sliep met één van hen onder een deken. Wanneer de soldaten verdrietig waren troostte Wojtek hen met een poot om de schouder. En als de mannen op mars waren, marcheerde Wojtek gezellig mee.
Wojtek worstelt met zijn 'collega's' - foto publiek domein
Op een gegeven moment voegde het Poolse leger zich bij het 83ste Britse leger. Ze moesten per schip naar Italië om daar te vechten. Maar de Britten lieten alleen officiële soldaten toe op het schip. Het verhaal gaat dat de Polen Wojtek toen officieel hebben benoemd tot "Soldaat Ie Klasse bij het Tweede Poolse Corps". "Maar dit is geen mens!" schijnt een Britse officier te hebben geroepen. "Soldaat Wojtek wakkert de vechtlust van de Poolse soldaten aan," was het antwoord. De beer mocht aan boord.
Vanaf dat moment was hij officieel onderdeel van het Poolse leger, en deed mee aan alle gevechtshandelingen, ook bij de slag om Monte Cassino in Italië. Hij versleepte daar zelfs zware munitiekisten en ter ere daarvan werd het logo van de 22nd Artilley Supply Company veranderd in een beer die een artilleriegranaat draagt.
Toen de oorlog was afgelopen en de Poolse brigade in Schotland werd ontbonden, kreeg Wojtek een plekje in de dierentuin van Edinburgh, waar hij regelmatig bezocht werd door zijn vrienden van het Poolse leger. Het verhaal gaat dat de beer, zodra hij iemand in de dierentuin Pools hoorde praten, op zijn achterpoten ging staan en zijn voorpoot ophief in een saluut. Wojtek stierf op 15 november 1963, op 22-jarige leeftijd. In 2015 is in Edinburgh een bronzen standbeeld voor soldaat Wojtek onthuld.
