“Als scenes uit een oorlogsfilm, zo lezen de pas ontdekte verslagen van Canadese heldenacties tijdens de bevrijding van Overijssel”, zegt historicus Ewout van der Horst. Ze werden in het voorjaar van 2020 ontdekt door Joël Stoppels, deskundige op het gebied van de Canadese bevrijdingsoperaties. Stoppels verwerkte de nieuwe informatie in de zeventien bevrijdingsjournaals die RTV Oost in april 2020 publiceerde.
Van der Horst is erg enthousiast over de vondsten. "Een soldaat valt bij Holten frontaal een Duitse mitrailleurstelling aan, een chauffeur rijdt onder hevig vuur een carrier over de restanten van een opgeblazen brug van het Overijssels kanaal, of een hospik redt het leven van gewonde strijdmakkers in de frontlinie van Wierden. Je ziet het als het ware voor je”, aldus de historicus uit Salland.
Frederick James Nicol
"Neem het aanbevelingsrapport van Frederick James Nicol." Van der Horst pakt het rapport erbij en leest voor. “In de vroege ochtend van 10 april 1945 krijgt de Canadese voorhoede bij Schalkhaar een Duitse tegenaanval te verduren. Als de mist optrekt valt de vijand van alle kanten aan. Zwaar onder vuur genomen blijft korporaal Nicol op zijn post en schiet mortiergranaten af op de directe omgeving. De granaten komen zo dichtbij terecht dat de scherven hemzelf om de oren vliegen. Maar de vijand wordt zwaar getroffen en de aanval valt in duigen. De weg naar Deventer ligt open.”
(tekst gaat verder onder afbeelding)
Dertien rapporten
De verslagen zijn opgesteld voor de toekenning van militaire onderscheidingen en onlangs door de Canadese overheid gedigitaliseerd. Via contacten in Canada kwam Joël Stoppels achter het bestaan ervan. Alleen voor Overijssel heeft hij al dertien 'recommandation reports' achterhaald. Er staan tal van nieuwe gegevens in over de strijd om strategische locaties als het Twentekanaal, Wierden of Deventer. Stoppels wist zo aan de bevrijdingsjournaals, die hij zeventien dagen achtereen voor RTV Oost presenteerde, veel persoonlijke verhalen toe te voegen.
'Dappere acties'
Ook in de begeleidende artikelen die RTV Oost elke dag publiceerde zijn fragmenten uit de Canadese verslagen opgenomen. “Het gaat om dappere acties van mannen die vochten voor onze vrijheid", vertelt Stoppels. "De tot nu toe bekende verhalen over de bevrijding zijn gebaseerd op de meer algemene verslagen van de eenheden die deelnamen aan de bevrijding. Maar dankzij deze nieuwe verslagen zie je de strijd als het ware voor je. Zo’n soldaat bij Holten die een machinegeweer oppakt, zijn zakken vol patronen stopt en recht op de Duitse stellingen afgaat. Heel indrukwekkend.”
Lees hier het uitgebreide document dat Joël Stoppels schreef ter voorbereiding van de bevrijdingsjournaals. Hierin wordt gedetailleerd beschreven hoe de bevrijding van Overijssel in zeventien dagen verliep. Download hier alle originele Canadese verslagen
Overzicht bevrijdingsjournaals
De hele serie bevrijdingsjournaals is terug te vinden op onderstaande kaart van Overijssel.
