NIJMEGEN - Het was geen feest als het om eten en drinken ging in de Tweede Wereldoorlog. De hoeveelheid en variatie aan ingrediënten liep in de loop van de oorlog sterk terug. Daardoor werden mensen vindingrijk en gingen ze flexibel met voeding om. Culinair historicus Manon Henzen deelt de komende weken elke dag een recept van een bijzonder gerecht uit de Tweede Wereldoorlog. Vandaag: de vegetarische hamburger.
Door de Tweede Wereldoorlog vielen import en export van goederen al snel stil. Het werd zaak om voedsel in eigen land te verbouwen om alle monden gevoed te houden. In de eerste maanden van de oorlog werd een beroep gedaan op boeren om hun veestapel te slachten en hun akkers te gebruiken voor de verbouw van aardappelen, granen, peulvruchten en groenten.
Van een akker vol aardappelen konden namelijk meer mensen gevoed worden dan van een grasveld met wat koeien erop. Dit noemden men ‘scheuren van grasland’. 90 procent van de kippen, 80 procent van de varkens en 40 procent van de koeien werden geslacht. Vlees werd daardoor al snel schaars en kwam op de bon. Er werden allerlei vleesvervangers bedacht, zoals granenburgers, kaas- of mosselgehakt en nagemaakte schnitzel (gepaneerde groenten en aardappelen).
Recept vegetarische hamburger
Benodigdheden:
150 gram havermout
1 ei
75 ml karnemelk
1 eetlepel tomatenpuree
½ theelepel peper
½ theelepel zout
1 theelepel ‘aroma’* (of 2 eetlepels gehakte verse kruiden)
50 gram kaas
*Met ‘aroma’ werd een soort bouillonpoeder bedoeld. Je kunt bouillonpoeder, aromat of een verkruimeld maggiblokje gebruiken. Deze bestonden al in de Tweede Wereldoorlog.
Bereiding:
Doe de havermout in een grote kom.
Doe het ei, karnemelk, tomatenpuree, peper, zout en aroma in een kom en roer heel goed door elkaar. Giet dit mengsel op de havermout en schep het goed om, zodat de vlokken bedekt zijn met het mengsel. Laat het zo een half uurtje afgedekt staan.
Rasp in de tussentijd de kaas. Voeg deze na een half uurtje toe aan het mengsel en roer goed door elkaar.
Vorm met je handen kleine hamburgertjes van het mengsel. Druk ze stevig aan!
Doe wat boter in een koekenpan en bak hierin de hamburgertjes op half hoog vuur tot ze goudbruin zijn, aan beide zijden.
Manon heeft het tot haar missie gemaakt om culinaire geschiedenis op de kaart te zetten, omdat zij het bijzonder jammer vindt dat er zoveel mooie ingrediënten, smaakcombinaties, recepten, kooktechnieken en kennis verloren zijn gegaan. Benieuwd naar meer historische recepten van Manon Henzen? U vindt ze hier
Foto: Jeroen Savelkouls
