- Al kort na het begin van Market Garden komen delen van Groesbeek midden in de vuurlinie te liggen. Zo ook buurtschap De Horst, de bewoners zitten klem tussen de geallieerden in Groesbeek en de Duitse grens. Op 17 oktober 1944 is de toestand onhoudbaar geworden, die nacht vertrekken de eerste evacués richting Duitsland, op 19 oktober verlaat de laatste groep De Horst.

De Amerikaanse parachutisten landen op 17 september 1944 vlak bij De Horst, maar ze weten in het buurtschap geen stand te houden. Ze trekken zich terug en zo komen de inwoners van De Horst tussen de Amerikanen en de Duitsers terecht. Vanuit het Reichswald bestookt de Duitse artillerie de buurtschap en veel huizen worden in puin geschoten of vliegen in brand. Zo'n 450 burgers zoeken een veilig heenkomen in het klooster van de Zusters Franciscanessen, maar ook op en rond het klooster ontploffen granaten en er vallen slachtoffers. 

Pastoor Van der Leeden dringt er bij de Duitsers op aan om het gebied te evacueren, maar het duurt een tijd voor ze dat toezeggen. Tijdens twee nachten midden oktober, die van 17 op 18 en van 18 op 19, moeten de bewoners De Horst verlaten, te voet naar een onbekende bestemming. 

De evacuatie van bakker Oomen

De bakker in De Horst is Antoon Oomen, hij krijgt op 18 oktober van soldaten te horen dat hij zich met zijn gezin om middernacht in het klooster moet melden om geëvacueerd te worden. Als hij zich daar meldt blijkt dat de mensen van De Horst vanaf daar in groepen van honderd via grensovergang 'de Altena' naar Kranenburg moeten lopen. Ze mogen niet praten en zelfs niet hoesten, want de Amerikanen zijn zo dichtbij dat ze dat zouden kunnen horen. Het restant van de nacht brengen de vluchtelingen door in de kerk van Kranenburg. 

In de ochtend gaat het te voet naar Donsbruggen, ook daar verblijven de evacués in de kerk. Daar worden de gezinnen uit elkaar gehaald: de vrouwen en kinderen gaan met een vrachtwagen naar Emmerich, de mannen moeten in Donsbruggen blijven. Die scheiding levert veel onrust en spanning op, zeker als geallieerde vliegtuigen de vluchtroute aanvallen. De volgende dag worden ook de mannen naar Emmerich gebracht, waar hun vrouwen en kinderen zijn weten ze niet. De mannen moeten te voet verder, naar 's-Heerenberg, daar zijn ze opgevangen en krijgen ze eten en drinken. Vanaf daar verspreiden de evacués zich over de Achterhoek. Bakker Antoon Oomen vindt zijn gezin een paar dagen later terug in Doetinchem.

In de Achterhoek komen de evacués onder andere terecht in Silvolde, Doetinchem en Groenlo. Sommigen kunnen daar de rest van de oorlog blijven, maar anderen worden verdeeld over Utrecht, Friesland en Groningen. Pas in de zomer van 1945 keren ze terug naar De Horst, waar de verwoestingen nog veel omvangrijker zijn dan bij het vertrek in de herfst van 1944. 

LEESTIPS:

Wij moesten alles achterlaten,  Samengesteld door Tinie Theunissen   

Groesbeek 1945-1940, Het dorp der verwoesting herrijst, G.G. Driessen

Reageren op dit bericht? Mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.