Van een zelfontworpen monument met luisterpaal tot een zwerfkei, alle oorlogsmonumenten in gemeente De Wolden zijn in kaart gebracht en in een fietsroute gegoten. Alhoewel, alle monumenten? Dat is nog een beetje onzeker.
Voor het herdenkingsjaar 2020, waar werd stilgestaan bij 75 jaar vrijheid, ontstond het idee in Alteveer-Kerkenveld om alle monumenten in De Wolden te bundelen in een boek. Het plaatselijke 4-meicomité Venster van de Vrijheid benaderde de gemeente voor een overzicht. Dat bleek niet te bestaan, en dus gingen ze zelf aan de slag.
Lastig uit te zoeken
"Wij weten dat er vijftien monumenten zijn in gemeente De Wolden", zegt Johan Jonkman van het comité. "We hebben twee jaar geleden aangekaart om er een mooie route en een boekje van te maken. Maar dat is door corona allemaal niet door gegaan. De gemeente heeft het verder niet opgepakt, dus toen dachten we: dat kunnen we zelf ook."
Een compleet overzicht maken, bleek nog niet zo eenvoudig. Want de monumenten zijn niet geregistreerd. "Misschien dat dat ooit wel is vastgesteld door de gemeenten Zuidwolde of Ruinen, maar van de gemeente De Wolden keken ze ons raar aan toen we ernaar vroegen", vertelt Jonkman. De Wolden is in 1998 ontstaan uit vier gemeenten, de plattelandsgemeente is dan ook een uitgestrekt gebied. Voor de fietsroute langs de vijftien gevonden monumenten moet je dan ook de tijd nemen, die meet namelijk 63 kilometer. "Maar je kunt hem ook in stukjes van 15 of 20 kilometer doen. En je kunt het met de auto doen", vertelt Jonkman. Die route loopt op sommige plekken net iets anders.
De routes zijn verkrijgbaar via de dorpssite en in dorpshuis de Alke. Mochten er toch nog meer monumenten opduiken, dan is de route makkelijk aan te passen.
Nieuwe generatie
Volgens Jonkman is het belangrijk om zichtbare herdenkplekken te hebben. "Deze hebben we vijf jaar geleden laten maken, we hebben hem zelf ontworpen met het comité", doelt hij op het Venster van de Vrijheid naast de kerk in Alteveer, dat er sinds 2017 staat. "In Alteveer-Kerkenveld zijn vijf straten vernoemd naar mensen die in het verzet gezeten hebben. Er zijn mensen die in de Jacob Katsstraat wonen en zeggen: weet ik veel dat hij uit de verzetsgroep komt. Het wordt belangrijk om dat te blijven herhalen, want de oudere garde gaat eruit en de jongere weet het niet meer. En als je dan een monument maakt en elk jaar een stille tocht met jong en oud, is dat harstikke belangrijk."
Jonkman vindt, uiteraard, dat het monument in Alteveer de mooiste is. Tijdens afgelopen dodenherdenking werd er een luisterpaal bij het monument geplaatst. Jonkman: "Het monument is door beide basisscholen in de dorpen geadopteerd. De kinderen maken gedichten en de winnaar wordt voorgelezen door de luisterpaal."
