Vorige week is op 97-jarige leeftijd Ninette Prociuk-Opolski overleden. Zij zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Apeldoornse verzet, eerst bij de groep van Gerrit Mulder, daarna als koerier voor de verzetsgroep van Joop Abbink. Het corona virus is haar fataal geworden.
Ninette Opolski is de jongste in een gezin van drie kinderen met een Nederlandse moeder en een Duitse vader. Omdat haar vader Duits is heeft ze zelf ook de Duitse nationaliteit. Begin jaren dertig scheiden haar ouders en komt ze met haar moeder en broer en zus in Apeldoorn wonen. In 1942 rondt ze met succes het gymnasium af en gaat Frans studeren.
Last van de Duitse nationaliteit
Kort na het begin van de Tweede Wereldoorlog krijgen ze te horen dat haar broer Curt, die als piloot voor de Luftwaffe vliegt, in april 1940 voor de Noorse kust is omgekomen. Omdat ook hij de Duitse nationaliteit had, kon hij niet in het Nederlandse leger terecht. Het voornemen om op zijn 21ste verjaardag de Nederlandse nationaliteit aan te nemen is doorkruist door het uitbreken van de oorlog.
Foto: Ninette Opolski tijdens de oorlog. Bron: familie Prociuk
Die Duitse nationaliteit speelt ook Ninette parten. Zij moet zich op een gegeven moment melden in Zeist, om daar opgeleid te worden om werk voor het Rijk te doen in Oostenrijk. Maar na een paar ochtenden op rij wakker te zijn geworden met toespraken van Hitler besluit ze dat het genoeg geweest is en meldt aan de leiding dat ze naar huis gaat. Tot haar eigen verbazing laten ze haar zonder problemen gaan.
Onderduikers
Haar moeder heeft onderduikers in huis. Joden, studenten die niet willen gaan werken in Duitsland en familieleden die in het verzet zitten en een veilig dak boven hun hoofd nodig hebben, wonen kortere of langere tijd in het huis aan de Apeldoornse Van Hasseltlaan.
Ninette wilde ook wat doen tegen de Duitse bezetter en sluit zich aan bij de verzetsgroep van Gerrit Mulder. Ze zit op de uitkijk als leden van de verzetsgroep met een zender in de weer zijn. Maar, hoe belangrijk deze taak ook is, Ninette vindt het erg saai en wil wat anders. Ze gaat voor de Knokploeg van Joop Abbink aan het werk als koerier. Haar schuilnaam is Jetje van Galen. Ze brengt dag en nacht berichten rond in Apeldoorn en daarbuiten, meestal op een fiets met houten banden.
Jetje van Galen
Uiteindelijk wordt niet haar verzetswerk, maar de onderduikers van haar moeder haar bijna fataal. Begin oktober 1944 zit een aantal geallieerde vliegers ondergedoken in hun huis. Omdat dat erg gevaarlijk is, slapen Ninette en haar moeder niet thuis. De afspraak met de piloten is dat moeder elke ochtend langs fietst om naar het dakraam te kijken. Staat dat open, dan is de kust veilig, is het dicht, dan is er iets mis. OP de ochtend van 2 oktober is het raam dicht. Als moeder navraag doet bij de 'goede' sigarenboer op de hoek hoort ze dat de Duitsers voor de deur stonden en dat piloot Bill Moore de deur open heeft gedaan. Hij is afgevoerd, gevangen gezet in de Koning Willem III Kazerne en op 2 december 1944 door de Duitsers doodgeschoten. De andere vliegers worden gelukkig niet gevonden.
Foto: Het huis aan de Van Hasseltlaan in Apeldoornbron: Familie Prociuk
Ninette is op haar eigen schuiladres gewaarschuwd dat de SD eraan komt. Ze vertrekt meteen, een paar minuten later staat de Sicherheitsdienst daar op de stoel, Ninette is net op tijd gevlucht. Ze duikt onder bij een vriendin van haar moeder in Beekbergen, tot de bevrijding op 16 april 1945 blijft ze daar. Kort na de bevrijding ziet ze na bange maanden haar moeder weer.
Onderscheiding
Kort na de oorlog trouwde Ninette met een officier uit het Canadese leger en ging met hem in Canada wonen. In 1982 krijgt ze het Verzetsherdenkingskruis, voor haar verzetswerk tijdens de oorlog. Tot diep in de jaren negentig heeft Ninette contact gehouden met haar vrienden uit het verzet. Voor hen is ze altijd Jetje gebleven.
