GROESBEEK - Na operatie Market Garden komt het front rond Groesbeek tot stilstand. Duitse en geallieerde troepen liggen vlak tegenover elkaar en het dagelijks leven van soldaten bestaat voornamelijk uit het uitvoeren van patrouilles en prikacties in vijandelijk gebied. Maar de Canadezen wisten natuurlijk nooit wat het front zou doen; elke dag konden ze voor een verrassing komen te staan en kerstavond 1944 vormt daarop geen uitzondering...
Joël Stoppels, battlefieldgids van Battlefield Tours heeft onderzoek gedaan naar kerst aan het front bij Groesbeek en daarover dit verhaal geschreven:
Op kerstavond werden de Calgary Highlanders aan het front bij Groesbeek door de Duitsers onthaald op kerstliederen. De War Diary van de Highlanders noteerde daarover het volgende: ‘Zondag 24 december. Het was een rustige avond totdat The Jerries’ fronttroepen ons onthaalden op een serenade met een accordeon en een hoorn. Onze mannen beantwoorden het symfonieconcert met hun geweren, stens, brens, granaten en mortieren’.
Bemanningsleden van een tank van het Britse 4th Battalion van het Royal Tank Regiment van de 4th Armoured Division pakken een kerstpakket uit. De tank is uitgedost als “rijdende kerstboom”. - Imperial War Museum
Op eerste kerstdag gebeurde echter het volgende: ‘Brigade-generaal Megill bezocht onze vier compagnieën, vergezeld van Luitenant-kolonel R.L. Ellis en wenste alle mannen een Vrolijk Kerstfeest. Het amuseerde beiden te horen dat de Duitsers onze mannen de vorige avond op kerstliederen hadden onthaald, met inbegrip van Jingle Bells, Holy Night en dat ze het concert hadden afgesloten met ons volkslied Oh Canada…. Om 18:00 uur nam Sergeant-majoor Vince Bowen onze doedelzakspelers mee naar de stellingen van de D-Compagnie om de Duitsers op onze beurs op Kerstmuziek te onthalen’.
Seiner Frank Holm van de Calgaries voegde daaraan in zijn dagboek het volgende toe: ‘Toen onze piper hoorde dat de Duitsers Kerstmuziek ten gehore hadden gebracht, moet dat bij hem een gevoelige snaar hebben geraakt. Tegenstanders die elkaar op Kerstmis met menselijkheid en kameraadschap bejegenden. Hij nam zijn doedelzak en begon te spelen. Spijtig voor hem was, dat de Duitsers het jankende geluid kennelijk niet konden waarderen. Ze strooiden mortiergranaten om hem heen. Het enige dat geraakt werd, was zijn trots als musicus’.
Een groep Britse militairen van de Royal Artillery laat trots de kippen voor het kerstdiner zien. Groesbeek, december 1944 - Imperial War Museum
Enkele onderdelen van het Canadese The Toronto Scottish vierden ook Kerstmis bij Groesbeek in 1944. Op 25 december serveerden de officieren, zoals te doen gebruikelijk, het Kerstdiner aan de onderofficieren en manschappen. De avond voor kerst zongen de Canadezen ‘Silent Night-Holy Night’ in de openlucht en tot ieders verrassing vielen de Duitsers aan de andere kant van de frontlijn in met ‘Stille Nacht-Heilige Nacht’. ‘De Duitsers bleken betere zangers te zijn dan de Canadezen’, stelde majoor Grant vast.
J. Armand van het Régiment de la Chaudière beleefde de kerstnacht het volgende: Op kerstavond zaten we vlakbij de Duitsers. Ze voerden geen patrouilles uit en we konden horen dat ze een paar borrels namen. Om middernacht lieten ze via een luidspreker kerstliederen horen. Ik besloot daarop te reageren met een paar mortiergranaten, alleen maar om te laten weten dat we nog altijd geen vrienden waren.
Na het mortiervuur speelden ze ‘Lili Marleen’ en toen zweeg de muziek. De mannen hadden die avond heimwee, maar het moreel was nog altijd goed. Al onze mannen waren katholiek, en de aalmoezenier liep van loopgraaf naar loopgraaf met de communie.
De soldaten van het Eerste Canadese leger krijgen hun kerstpost:
Joe Pigott van het Royal Hamilton Light Infantry bevond zich tijdens de kerstnacht in een schuttersput bij Groesbeek. Hij beleefde het volgende: Het dorp Groesbeek bevond zich ten zuidoosten van Nijmegen. In Groesbeek keken we de vijand aan de andere kant van de straat letterlijk in het gezicht. Ik herinner me dat het met Kerstmis dat jaar zowel overdag als ’s avonds bijzonder rustig was. We konden de Duitsers horen zingen en op de accordeon spelen. Maar vlak voor middernacht, toen het heel rustig was geworden, riep een van de Canadese soldaten ineens keihard: ‘Hitler is een hoerenzoon!’ Dertig seconden lang was er een doodse stilte, toen klonk van de andere kant van de straat: ‘Net als Mackenzie King!’
Ben Dunkelman van de Queen’s Own Rifles Of Canada herinnert zich het volgende over kerst aan het front: Ik kan me Kerstmis 1944 nog heel goed herinneren. We lagen in stelling uit te kijken over vlakten langs de Waal en een stuk Duitsland, en de Duitsers lagen in zwaar versterkte stellingen tegenover ons. Omdat het Kerstavond was voelden we ons ontspannen. Aan de Duitse kant was een kerstfuif aan de gang; we konden meisjes horen praten en zingen, kennelijk hadden ze veel plezier. Het werkte aanstekelijk op mijn mannen en ze begonnen zelfs uit de loopgraven te klimmen, wat me toch te gortig werd. Juist op dat moment begonnen de Duitsers allerlei soorten lichtspoormunitie af te schieten; het was het mooiste dat ik ooit had gezien. Veel beter dan echt vuurwerk. En toen gaven ze zonder enige waarschuwing vooraf een zwaar spervuur af op onze stelling. Goddank waren de mannen alweer in dekking. Dat was ons kerstcadeautje van Hitlers nazi-Duitsland.
Meer verhalen over de oorlog kan je lezen op de site van Joël Stoppels: battlefieldtours.nu
