MERS EL KÉBIR - Juli 1940: Duitsland heeft een groot deel van Frankrijk onder de voet gelopen en het land heeft gecapituleerd; Hitler staat op de drempel van het Verenigd Koninkrijk. Twee landen met één gezamenlijke vijand zou je zeggen. Maar juist uit angst voor die vijand doen de Britten iets ongerijmds; ze vallen de Franse vloot aan, die voor de Algerijnse kust voor anker ligt.
De Britten en met name Churchill waren bang dat de Fransen hun vloot in het kader van de capitulatie zouden overdragen aan de Duitse Kriegmarine, die daarmee in een klap op zee de bovenliggende partij zou zijn, want de Fransen hadden een formidabele vloot. Een deel van de schepen was na de Duitse inval uitgeweken naar Britse havens, maar een aantal zware kruisers en slagschepen waren voor de kust van Oran voor anker gegaan.
Wantrouwen
En Churchill hechtte weinig geloof aan Franse toezeggingen dat hun schepen niet in Duitse handen zouden vallen. De Britten eisten dat de Fransen hun schepen aan hen zouden overdragen. Zo niet, dan zouden ze worden uitgeschakeld. En nadat de Fransen hadden geweigerd, kwamen de Britten in actie.
Op 3 juli 1940 worden ruim 20 Franse schepen die in de Britse havens Plymouth en Portsmouth voor anker lagen overgenomen. Bij de poging om de onderzeeër Surcouf over te nemen boden de Fransen fel verzet. Twee Britse officieren en een Franse matroos kwamen om.
Bloedige actie
Voor de kust van Oran voltrok zich een groter drama. Daar wezen de Fransen een Brits ultimatum af om zich aan te sluiten bij de Britse strijdkrachten of om zich onder Britse controle te laten stellen, waarna de Britten op bevel van Churchill met torpedovliegtuigen en zware beschietingen de Franse schepen aanvielen.
Britse reportage over de aanval:
Een groot deel van de Franse schepen, die in de smalle haven bijna geen kant op konden, werd vernietigd of door de eigen bemanning aan de grond gezet. Een Frans slagschip kon ontkomen en de oversteek maken naar Toulon. De Britse aanval kostte zo'n 1300 Fransen het leven en zette de verhoudingen flink op scherp. De Duitse propaganda buitte het incident met graagte uit.
De slagkruiser Bretagne ontploft en zinkt met bijna 800 manschappen aan boord - publiek domein
Overigens probeerden diezelfde Duitsers in 1942 in de haven van Toulon de schepen van het toenmalige Franse Vichy régime in te nemen, Die actie mislukte: de Fransen brachten de schepen tot zinken.
