Een soort Paard van Troje. Daarmee wilden zo'n tweehonderd verzetsmensen, onder leiding van predikant Bas Ader uit Nieuw-Beerta, in 1944 Kamp Westerbork bevrijden.
"De gedachte was dat er met een deportatietrein naar binnen gereden zou worden, maar in werkelijkheid was het een trein vol met verzetsmensen," zegt Dirk Mulder van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. "Althans, dat is mijn interpretatie."
Het Herinneringscentrum wil meer weten van een bevrijdingsplan voor het kamp dat in 1944 werd voorbereid door het verzet. In 2006 werd dit plan onthuld in de Radio Noord-documentaire 'Taai en fel gestreden' van Wiebe Klijnstra.
De schrijver van het boek Het kruis op de berg, Constant van den Heuvel, bracht het bevrijdingsplan voor het kamp weer naar boven bij een onderzoek naar de dood van een Duitser nabij Veenendaal.
Het herinneringscentrum wil nu een tentoonstelling maken over predikant Ader.
Duitse uniformen
Langzamerhand worden steeds meer details over het bevrijdingsplan bekend. "Dat er een plan was, wisten we. Maar er komen meer gegevens naar boven," geeft Mulder aan.
Zo was er al het een en ander voorbereid. "Er waren onder meer Duitse uniformen opgeslagen. Ook is er een tekening van het kamp voor de bevrijding naar voren gekomen." Volgens Mulder zouden de verzetsmensen ook lijntjes hebben gehad met Londen. Hij wil graag weten hoe ver men was met het plan.
Nooit uitgevoerd
Het plan is alleen nooit uitgevoerd, Ader werd verraden en gearresteerd. "Hij was blijkbaar de grote man achter het plan."
Er zouden ongeveer tweehonderd mensen bij het bevrijdingsplan betrokken zijn geweest. "Dat is een ongelooflijk aantal," legt Mulder uit. "Het risico dat het uit zou lekken, werd daarbij ook heel groot."
Waar de kampbewoners na hun bevrijding naar toe zouden zijn gebracht, is ook niet bekend. "Maar daar moet over nagedacht zijn. Of dat nog te achterhalen is weet ik niet, maar ik hoop het wel."
Verder onderzoek
Mulder noemt het een belangrijke ontdekking en wil graag verder onderzoek laten doen. Hoe dat onderzoek eruit komt te zien is nog niet duidelijk. "Dat is allemaal nog te snel," aldus Mulder.
