WINTERSWIJK - Hij maakte ten minste 450 kunstwerken, de Winterswijkse schilder Max van Dam. En dat waren er vermoedelijk nog veel meer geweest als hij de oorlog had overleefd. Van Dam werd in het concentratiekamp in het Poolse Sobibor vergast. Komend weekend opent daar een tentoonstelling met de werken van Van Dam. Zijn verhaal en zijn werken leefden al voort in Winterswijk, maar vanaf nu dus ook in Polen.
De opening van de tentoonstelling van Max van Dam valt samen met de herdenking van de opstand in Sobibor, 75 jaar geleden. Zondag wordt die opstand in Polen in het bijzin van mensen uit de hele wereld herdacht. Ook uit Gelderland gaat een delegatie naar Sobibor. Onder anderen een aantal scholieren uit diverse Gelderse plaatsen reist af naar de plek.
Eén van hen is Sophie van Londen uit 5 vwo van het Komrij College in Winterswijk. Ze is gekozen uit een groepje leerlingen dat zich had aangemeld voor de reis. 'Het lijkt mij erg interessant, zoiets maak je maar één keer in je leven mee denk ik.' Max van Dam kende ze hiervoor nog niet. 'Nee, maar ik vind zijn werken wel goed. Het is heel afwisselend. Wel een beetje somber, maar dat was in die tijd met veel schilderijen zo.'
Maler komm raus
Sophie krijgt voor haar bezoek aan Sobibor in het Winterswijkse museum De Wereld Van Wenters een rondleiding van Sjoerd Kemeling. Hij weet veel over de schilder. Niet alleen zijn werken spreken hem aan, maar ook het verhaal dat er achter schuilgaat. 'Van Dam was van Joodse afkomst, hij werd in de oorlog opgepakt en weggevoerd naar Sobibor.'
Daar werd de kunstenaar eerst aan het werk gezet. Hij moest bijvoorbeeld de muren van verschillende ruimtes beschilderen met landschappen en portretten maken van de kampleiders. 'Op een gegeven moment stond hij al in de rij voor de gaskamer tussen 72 anderen en toen was er een kampbeul en die riep: 'Maler komm raus'. Bleek dat het portret van hem nog niet af was en daarom werd ie er uitgepikt. '
Dubbel gevoel
Niet lang daarna werd Van Dam alsnog vergast. Wat er is gebeurd met alle werken die hij in het kamp heeft gemaakt, is niet duidelijk. 'Of ze zijn vernietigd of verdwenen, is niet bekend. Er is in ieder geval nooit iets teruggevonden.'
De tentoonstelling van Van Dam is met subsidie van de provincie Gelderland gerealiseerd. Kemeling vindt het erg bijzonder dat zijn werken daar nu te zien zijn. 'Maar het is wel dubbel, het is ook de plek waar hij is vermoord.'
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52
