Het Nationaal Archief gaat drieduizend stukken uit het Oorlogsarchief van het Rode Kruis openbaar toegankelijk maken. Daarin staan details over de bezetting van Kamp Westerbork tijdens de Tweede Wereldoorlog, vooral belangrijk voor onderzoekers. Het gaat om archiefstukken die andermans privacy niet meer kunnen schenden of die betrekking hebben op mensen die niet meer in leven zijn.
In de stukken die openbaar worden zitten uitgebreide archieven over Kamp Westerbork. De treindienstregeling, lijsten van kinderen die vlak na hun geboorte in het kamp overleden en de organisatie van het kamp. "Stukken over de kampsterkte, waarbij de bezetter per week minutieus noteerde hoeveel mensen binnenkwamen en werden gedeporteerd. De verschrikkingen van de holocaust achter nauwgezette statistieken en kleurrijke grafiekjes", meldt het Nationaal Archief.
Herinneringscentrum Kamp Westerbork is blij dat veel stukken openbaar gemaakt worden. "Niet alleen voor ons, maar ook voor andere onderzoekers", zegt conservator Guido Abuys. Wel is een groot deel van het archief al bekend bij het herinneringscentrum. "Een deel van het vrijgegeven archief hebben we in kopie voor intern gebruik en onderzoek. We zullen in alle rust nog moeten bekijken wat er nu vrij is gegeven en wat het voor informatie oplevert. Of we nu meer onderzoeksvragen beter kunnen beantwoorden, is afwachten."
Rode Kruis
Na de oorlog kreeg het Nederlandse Rode Kruis de taak om mensen op te sporen, zodat nabestaanden geïnformeerd konden worden over hun lot. Dergelijke informatie was bijvoorbeeld belangrijk voor de verstrekking van weduwen- en wezenpensioenen. Uiteindelijk zijn meer dan 250.000 persoons- en familiedossiers aangelegd en zijn duizenden lijsten van verplaatsingen van gevangenen opgeslagen. In 2018 zijn de 51 deelcollecties van het Oorlogsarchief van het Rode Kruis gevoegd bij het Nationaal Archief.
In de stukken die eind deze maand openbaar worden, zijn onder meer details te vinden van tochten die gevangenen moesten afleggen van het ene concentratiekamp naar het andere, voor de naderende bevrijders uit. In de dodenboeken van Kamp Mauthausen zijn de doodsoorzaken gedocumenteerd van iedereen die in 1943, 1944 en 1945 in het kamp overleed. Het Oorlogsarchief van het Rode Kruis bevat ook een lijst van de inzet van paragnosten die na de oorlog hielpen om vermisten terug te vinden.
Grote gedeeltes van het Oorlogsarchief blijven voorlopig nog beperkt openbaar. Wie de informatie wil inzien, heeft schriftelijke toestemming nodig van iemand die in zo'n archiefstuk wordt genoemd of van een nabestaande. De wachttijd voor zo'n inzage is over het algemeen drie tot vier maanden.
Lees ook:
Privacywet zit holocaustonderzoekers dwars
Achterstanden bij Herinneringscentrum door meer onderzoeksvragen
Nieuw startpunt voor zoektocht naar informatie over Tweede Wereldoorlog
