DEN BURG - Het lijkt wel het begin van een stripverhaal van Asterix: het is 20 mei 1945, Nederland is al ruim twee weken bevrijd. Heel Nederland? Nee, op een klein eiland wordt nog steeds gevochten. Totdat op 20 mei 1945 de Canadezen op het eiland landen en een eind maken aan het bloedvergieten. Het Waddeneiland Texel gaat de geschiedenis in als laatste slagveld van Europa. En daar werd de 'Russenoorlog uitgevochten'.
De opstand brak op 6 april uit onder bijna 800 Georgische soldaten die eerder in Duitse dienst waren getreden, als voormalige krijgsgevangenen. Een aantal had de overstap gemaakt uit anticommunistische overtuiging, de meesten om aan de mensonterende omstandigheden in de Duitse krijgsgevangenenkampen te ontsnappen. De uitbraak begint aan de vooravond van het aangekondigde vertrek van de Georgiërs naar de regio Arnhem, waar ze tegen de oprukkende geallieerden zouden worden ingezet. De Georgiërs hadden andere plannen, die al enige tijd op de plank lagen. Het einde van de oorlog was in zicht en de Georgiërs wisten maar al te goed dat hun overstap door Stalin werd gezien als hoogverraad. Welke straf daar op stond, als ze eenmaal terug zouden zijn in de Sovjet-Unie, was niet moeilijk te raden. En dus moeten ze een poging wagen zich te rehabiliteren.
Duitsers verrast in hun slaap
in de nacht van 5 op 6 april begint de opstand. De Georgiërs weten precies wat ze moeten doen, wie welke Duitser moest uitschakelen en welke stellingen moesten worden bezet. Circa 230 Duitsers worden in hun slaap verrast en met messen en bajonetten gedood. Een aantal doelen wordt niet bereikt en de Duitsers herstellen zich snel. Vanuit het vasteland worden Duitse versterkingen aangevoerd en op het eiland begint een strijd zonder genade die ook de Texelaars zelf ook zwaar zal treffen. In de strijd die vervolgens over het eiland raast, vallen zo'n 1500 doden: bijna 500 opstandelingen, tenminste 472 Duitsers en ruim 100 Texelaars, veelal leden van het verzet.
Strijd zonder genade
Veel Georgiërs worden met steun van de eilandbewoners uit Duitse handen gehouden, nadat hun laatste bolwerk, de vuurtoren bij De Cocksdorp (foto boven - publiek domein) is gevallen. Gevangenen worden over en weer niet gemaakt. Met de landing van de Canadezen komt er een definitief einde aan de angst en het bloedvergieten en deelt Texel eindelijk in de herwonnen vrijheid. In de maanden die volgen worden op Texel meerdere massagraven geopend met de lichamen van gefusilleerde Georgiërs en verzetsmensen.
Over de Russenoorlog verscheen in 2009 deze documentaire:
Maandag 22 mei is er weer een nieuwe aflevering van 75 jaar vrijheid, direct na Gld Nieuws op 17:20 uur.
