Demissionair minister-president Mark Rutte heeft het nieuwe ondergrondse museum van Kamp Amersfoort officieel geopend. Hij nam de publieksruimte samen met de 97-jarige oud-gevangene Arie van Houwelingen in gebruik tijdens een virtuele herdenking in het voormalige nazi-concentratiekamp.

Op maandag 19 april 1945 werd Kamp Amersfoort en alle gevangenen die daar toen nog werden vastgehouden overgedragen aan het Rode Kruis. De jaarlijkse herdenking daarvan werd vanmiddag net als vorig jaar online gehouden vanwege de coronapandemie.

Ondergronds museum

Dit jaar hield premier Rutte een toespraak bij de plechtigheid. Onderdeel van het programma was het in gebruik nemen van het monumentale terrein dat opnieuw is ingericht. Nieuw in Nationaal Monument Kamp Amersfoort is onder meer een ondergronds museum van 1100 vierkante meter. Bezoekers kunnen daar een deel van de vaste collectie zien, de bezinningsruimte gebruiken en er is plek voor wisseltentoonstellingen.

Rutte zei bij de opening van het museum dat het belangrijk is om de verhalen die de vreselijke gebeurtenissen van toen invoelbaar maken te blijven vertellen. "Op deze plek realiseer je je dat leven in vrijheid een voorrecht is, en geen vanzelfsprekendheid", sprak hij. "Ik zou dan ook iedereen willen aanraden, zodra de coronasituatie het weer toelaat: bezoek dit indrukwekkende monument, om te eren, om te leren en te reflecteren."

47.000 gevangenen

In Kamp Amersfoort hebben naar schatting 47.000 mensen gevangen gezeten: verzetsstrijders, Joden, communisten, mensen die van criminele activiteiten werden beschuldigd, Jehova’s Getuigen, Amerikanen en dwangarbeiders voor de Duitsers. Ook zijn er krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie onmenselijk behandeld en vermoord.


Kamp Amersfoort op archiefbeeld. Foto: Kamp Amersfoort / Mike Bink

Het regime in het Polizeidurchgangslager was streng. Er was sprake van honger, dwangarbeid en zware mishandeling. In totaal kwamen 650 mannen om het leven. 383 van hen zijn rond het kamp geëxecuteerd.

Levensbeschrijvingen

Het verhaal van Kamp Amersfoort wordt verteld met onder meer levensbeschrijvingen van betrokkenen, een fotowand met portretten van gevangenen en een keur aan voorwerpen die uit de Tweede Wereldoorlog zijn overgebleven. Ook kunnen groepen het voormalige doorvoerkamp via virtual reality beleven. Bij de officiële openingshandeling zocht premier Rutte de informatie van Van Houwelingen op in de database van het museum.


De nieuwe ondergrondse ruimte in Kamp Amersfoort. Foto: Kamp Amersfoort / Mike Bink

Bezoekers kunnen het nieuwe museum in wanneer de coronamaatregelen dat weer toelaten.