ZUTPHEN - Een app met een wandelroute die je langs de Stolpersteine in Zutphen voert. Dat is wat de stichting die de zogenoemde 'Struikelstenen' naar Zutphen haalde in het jaar van 75 jaar vrijheid wil realiseren. Om zo'n app te kunnen bouwen is de stichting een inzamelingsactie gestart.

De teller van de crowfundingsactie staat na twee weken op een kleine 1000 euro. In totaal is er ongeveer 15.000 nodig. 'De crowdfunding is een eerste aanzet, we zitten eraan te denken om ook subsidie aan te vragen', vertelt Michiel Schoenmakers van de Stichting Stolpersteine Zutphen.

Bekijk de video. De tekst gaat eronder verder.

54 stenen in Zutphen

Slechts tien procent van de Zutphense Joodse gemeenschap overleefde de Tweede Wereldoorlog. Ter nagedachtenis aan de slachtoffers worden in Zutphen, net als in andere steden, Stolpersteine gelegd. Kleine, vierkante steentjes die verwerkt worden in trottoirs en straten. Ze worden struikelstenen genoemd omdat je erover struikelt, met je hoofd en je hart. Bovendien moet je buigen om de tekst te kunnen lezen.

In Zutphen liggen 54 dergelijke Struikelstenen. 'Voor wat wij weten zijn er in totaal 392 mensen weggevoerd uit Zutphen. We zijn er dus nog lang niet om al deze mensen en hun families erkenning te geven voor de grote pijn die er nog steeds is', vertelt Caroline van den Sigtenhorst van Stichting Stolpersteine Zutphen. Met de techniek van een app hoopt de stichting de verhalen van alle joodse slachtoffers onder de aandacht te kunnen brengen.

Persoonlijke verhalen komen tot leven

Het is de bedoeling dat iedereen de app straks gratis kan downloaden. Met je telefoon in de hand kun je een route wandelen die op je scherm verschijnt. Bij iedere Stolpersteine krijg je informatie over de persoon die op die plek heeft gewoond, gewerkt of in veel gevallen ondergedoken heeft gezeten. Het idee is dat de verhalen met foto's en audio nog persoonlijker worden, mits deze gegevens natuurlijk beschikbaar zijn. 

Onder andere het verhaal van Marcus Turksma (1899 - 1941) moet straks leesbaar en hoorbaar zijn in de app. Voor de oorlog was hij voorzitter van de Zutphense Wielervereniging, hij roeide, kanode en was scheidsrechter bij voetbalclub Go Ahead in Deventer. Op 4 oktober 1941 is Marcus door de Nederlandse politie - als één van de eersten - thuis in Zutphen opgepakt. 

Meer dan alleen Stolpersteine

Voor Marcus Turksma is een Stolpersteine gelegd in de Barlheze, voor de slagerij waar hij vroeger werkte. Deze plek is door zijn familie gekozen. Nabestaanden reageren vaak geëmotioneerd als zij horen over de Stolpersteine, vertelt van den Sigtenhorst. 'Mensen vliegen vanuit de hele wereld over om bij de legging te kunnen zijn. We hebben het idee dat het wordt gewaardeerd.' 

De slagerij aan de Barlheze, een straat die voor de oorlog bekend stond om de vele Joodse middenstanders, is door een bombardement in 1944 volledig verwoest. Deze historische informatie zou op den duur ook verwerkt kunnen worden in de app. De stichting wil de app namelijk ook gaan aanbieden aan andere Zutphense initiatieven, zodat ook wandelroutes langs monumenten, bijzondere architectuur of natuur in Zutphen geraadpleegd kunnen worden. 

Mei 2020

Ondanks dat de Stichting Stolpersteine Zutphen op haar website al veel informatie over de Joodse slachtoffers heeft verzameld, is er ook nog veel onbekend. 'We zijn nog steeds op zoek naar verhalen', aldus Schoenmakers. In het jaar van 75-jaar vrijheid hopen van den Sigtenhorst en Schoenmakers dat door de app wellicht nog nieuwe, onbekende informatie naar boven komt. 

Ondanks dat het geld voor de bouw van de app nog lang niet binnen is, denkt Schoenmakers nog dit jaar de app te kunnen lanceren. 'Ik ben positief ingesteld, dat moet binnen nu en drie maanden geregeld kunnen zijn. Voor de bevrijding in mei moeten we zo'n app in de lucht kunnen hebben.' 

Zie ook: 

Door: Madelien Jansen