NUNSPEET - Het Duitse vergeldingswapen V1 is bij veel mensen wel bekend als de vliegende bom. De V1's werden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog vanuit de Achterhoek en Overijssel massaal afgeschoten richting haven van Antwerpen. En sommigen hebben ook wel van de V2 (zeg maar de Kuifje-raket) gehoord. Maar dat de Duitsers een ander type raket, de V4, in petto hadden dat weten maar weinigen. En dat die futuristisch ogende geheime wapens uitsluitend werden gelanceerd vanuit een bos bij Nunspeet weet bijna niemand. Dat blijkt uit het boek "Vergeltungswaffen in Nederland" dat deze week verschijnt.
Nunspeet als unieke locatie
Om de oprukkende bevrijders de voet dwars te zetten probeerden de Duitsers met vooral het lanceren van de V1 de haven in Antwerpen plat te gooien. Dat gebeurde oa vanuit bosrijke gebieden bij Harfsen, Gorssel en Joppe in Gelderland maar ook vanuit Wierden, Rijssen en Nijverdal in Overijssel. In november 1944 werd besloten om in de regio Nunspeet te starten met een nieuwe 'geheimwaffe', de V4 ook wel Rheinbote genoemd. Voor het lanceren van de viertrapsraket was geen lanceerbaan nodig. Het lange en spitse gevaarte werd weggeschoten vanaf een groot soort aanhangwagen, een zogenoemde Meillerwagen.
"Ongeleide projectielen"
Half december dat jaar komen de eerste V4's aan en worden verspreid over een bosgebied (het huidige Zandenbos ten westen van de Eperweg) gestationeerd. Kort voor kerst konden de eerste Rheinbote-raketten worden afgevuurd richting Antwerpen. De V4 moest een afstand van 165 km overbruggen en dan verwoesting veroorzaken in de Belgische haven. Omdat bij de eerste lancering de hellingshoek verkeerd berekend was schoten de raketten hun doel voorbij ('overshoots') . Omdat die 'schiettabellen' nooit werden gecorrigeerd vlogen de Rheinbotes Antwerpen voorbij en kwamen merendeels in de omgeving van Gent terecht. Die fout werd pas in februari 1945 ontdekt. De raketten (gewicht 1560 kilo) konden een snelheid tussen de 5000 en 6000 kilometer per uur halen en hadden maar 25 kilo springstof in de kop. Het uiteindelijke effect van de Rheinbote bleef dus zeer beperkt, de explosiviteit was relatief laag en de doeltreffendheid bleek (net als bij de V1) niet al te groot, het bleef dus letterlijk en figuurlijk een 'ongeleid projectiel'. Naar alle waarschijnlijkheid zijn er slechts 15 V4's afgeschoten. Eind januari 1945 werd de betreffende artillerie-abteilung teruggetrokken uit de bossen ten zuiden van Nunspeet.
Het verhaal van de Rheinbote en de andere geheimwaffen die door de Duitsers oa vanaf Gelderse bodem werden ingezet is na te lezen in het nieuwe boek "Vergeltungswaffen in Nederland-Inzet van de V1, V2 en V4 vanaf Nederlands grondgebied" van Henk Koopman. De auteur deed ruim 20 jaar onderzoek naar de V-wapens en presenteerde het 330 pagina-dikke naslagwerk op donderdag 24 mei in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg. Het boek bevat 500 foto's, tekeningen en kaarten.
