OOSTERBEEK - Saving private Ryan, wie de film van Steven Spielberg kent, kent meteen de aangrijpende verhaallijn. Een groep Amerikaanse soldaten gaat tegen de achtergrond van D-Day op zoek naar paratrooper James Ryan nadat bekend is geworden dat drie van zijn broers op andere slagvelden zijn gesneuveld. Om moeder Ryan het nieuws van de dood van een vierde zoon te besparen moet James terug. Koste wat kost.
Een meeslepend verhaal met een emotionele achtergrond die helaas niet uniek was. De gelijktijdige dood van vrienden, van broers is een tragisch gegeven in oorlogen. Denk aan de geschiedenis van de zogeheten Pals battalions tijdens de Eerste Wereldoorlog. Britse eenheden die bestonden uit louter buurt-, wijk- of stadgenoten, uit collega's van dezelfde fabriek, van hetzelfde voetbalteam. Mannen die elkaar door en door kenden en dezelfde achtergrond deelden. Dat is goed voor het moreel, zo dacht de defensiestaf. Tot het moment dat de vriendenbataljons aan het front verschenen en tijdens bloedige slachtpartijen zoals de Slag aan de Somme bij duizenden werden neergemaaid door de Duitse mitrailleurs. Waarna de kranten uitpuilden van de doodsberichten en bij de achtergebleven gezinnen in willekeurige wijken in Engeland de brieven van defensie op de mat vielen en de wijkbevolking op slag veranderde in enkel nog weduwen en wezen. Hoezo goed voor het moreel? En wiens moreel? Na de Slag bij de Somme werden de Pals battalions opgeheven.
De Sullivan broers
Een scene zoals in Saving Private Ryan, als de jobstijding wordt gebracht, speelde zich begin 1943 af in de Amerikaanse staat Iowa als Thomas Sullivan een dokter en twee marineofficieren aan de deur krijgt. 'Ik heb nieuws over uw zoons', zegt een van de officieren. 'Over welke, vraagt de vader nog. 'Over alle vijf, zegt de officier. De vijf zoons, die samen dienden op de kruiser Juneau waren enkele maanden eerder omgekomen toen hun schip in de Pacific door de Japanners werd getorpedeerd.
Een drama dat bij het bekend worden ervan leidde tot officiële condoleances door president Roosevelt en de Paus. De broers kregen een heldenstatus. Het Amerikaanse leger voerde de Sole Survivor Policy in die een gezin moet beschermen tegen dit soort drama's. Nooit meer tegelijk in dienst of in dezelfde eenheid.
Dubbelgraf in Oosterbeek
Op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek, rij 18, graf 17 en 18, liggen Thomas en Claude Gronert, tweelingbroers die op 17 september sneuvelden tijdens gevechten met de SS bij Station Oosterbeek Laag. De broers hoefden niet in dienst omdat ze als mijnwerkers belangrijk werk deden voor de Britse industrie, maar hadden zich vrijwillig gemeld, tot ontzetting van hun moeder..
Toen Thomas tijdens het vuurgevecht werd getroffen, kwam zijn broer Claude hem te hulp. Claude werd in het hoofd geraakt en beide broers overleden seconden na elkaar. 21 jaar eerder waren ze kort na elkaar ter wereld gekomen. Vanwege de chaos na Market Garden kreeg hun moeder pas in juni 1945 bericht over de dood van haar tweeling.
(Foto: Wargraves.nl)
Is Oosterbeek gaat het verhaal dat de moeder tijdens een bezoek aan de graven van haar zoons in gesprek raakte met een aardige vrouw die veel belangstelling toonde voor haar verhaal. 'Als ik op de begraafplaats ben, bezoek ik altijd deze graven', zei de vrouw. Later bleek dat de vrouw Koningin Juliana was.
Reageren op dit bericht? Mail naar This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
