APELDOORN - Op 2 mei 1945 keert Koningin Wilhelmina terug in Nederland. Ze is in het gezelschap van haar dochter Juliana, die kort daarop doorvliegt naar haar kinderen in Canada. Wilhelmina betrekt een villa bij Breda, omdat haar lievelingspaleis Het Loo is bezoedeld door de Duitsers.
Een Dakota brengt de vorstin naar vliegveld Gilze Rijen waar ze wordt begeleid door haar adjudant Erik Hazelhoff Roelfzema, de 'Soldaat van Oranje'. Daarna reist ze door Ulvenhout onder Breda waar ze zo'n 6 weken woont in Landhuis Anneville.
Landhuis Anneville tegenwoordig, en toen: Wilhelmina op het bordes - foto Wikipedia
Naar Het Loo wilde ze aanvankelijk niet, omdat dat tijdens de oorlogsjaren door de Duitsers was uitgewoond. Ze zou het paleis het liefst willen laten slopen, maar stapte toch snel van dat voornemen af.
Een expositie in 2012 onder de titel Het Loo in Oorlogstijd, schilderde een beeld van de vernielingen en vertelt over de inzet van de conciërge om zoveel mogelijk te redden wat er te redden viel. Het meubilair leed duidelijk onder de aanwezigheid van de bezetter die zelfs hakenkruisen in de onderkant van de stoelzittingen liet branden.
Het paleispersoneel wist zo'n 600 kilo aan koperen en bronzen kostbaarheden onder de paleisvloer te verstoppen. De Duitsers op hun beurt versleepten meubilair, schilderijen, spiegels en wandkleden naar Berlijn.
SS-hoofdkwartier, Seyss-Inquart en Rauter
In 1942 werd het paleis een oorlogsziekenhuis en werden grote witte kruisen op het dak van Kriegslazarett Schloss Loo geschilderd. De SS nam de grote zaal in gebruik als eetzaal. In het kader van de tentoonstelling kon ook een kijkje genomen worden in de badkamer van Wilhelmina, compleet met roestvlekken op de marmeren vloer, veroorzaakt door de scheermesjes van de SS'ers die ze op de vloer lieten liggen. Wilhelmina wilde ze niet laten wegpoetsen, deze bewijzen van Duitse barbarij.
1940: Gevlucht naar Londen; Wilhelmina spreekt het Nederlandse volk toe via Radio Oranje - publiek domein
Andere hoge nazi's die in het paleis verbleven en feestvierden waren Seyss-Inquart en SS-kopstuk Rauter.
In Paleis Het Loo werden na de Slag om Arnhem ruim 100 gewonde Britse krijgsgevangenen verpleegd.
Troonsafstand en overlijden
Teruggekeerd in Het Loo maakte Wilhelmina, die politieke veranderingen voorstond, de terugkeer mee naar de 'oude' verzuilde verhoudingen van voor de oorlog. In 1948 kondigde ze haar troonsafstand aan. Wilhelmina overleed in de nacht van 27 op 28 november 1962 in Paleis Het Loo aan de gevolgen van een hartaandoening.
