EINDHOVEN - Met de woorden "Hier Herrijzend Nederland, de zender op de vrije vaderlandsche bodem", begint op dinsdag 3 oktober 1944 de nieuwe radiozender bedoeld voor bevrijd en bezet Nederland. Het Militaire Gezag, dat de baas is in het bevrijde gebied, wil graag een eigen zender om de bevolking goed op de hoogte te kunnen houden. Radio Herrijzend Nederland komt in Eindhoven terecht, omdat Philipsmedewerkers tijdens de bezetting clandestien een zender hebben gebouwd waarmee een groot deel van Nederland bereikt kan worden.
Medewerkers van Radio Herrijzend Nederland - Piet van der Ham, Anefo, Nationaal Archief
Al in 1943 heeft de Nederlandse regering in Londen plannen gemaakt om meteen na de bevrijding een radiostation te beginnen, om zo de bevolking makkelijk van berichten op de hoogte te kunnen brengen. In Amerika wordt ook de benodigde apparatuur besteld, maar die wordt pas in het voorjaar van 1945 geleverd. De door Philipsmedewerkers gebouwde zender redt de plannen voor Radio Herrijzend Nederland. Henk van den Broek, in Londen programmaleider van Radio Oranje, wordt naar Nederland gestuurd om de nieuwe radiozender op te zetten.
Beluister de aankondiging van de nieuwe zender op Radio Oranje:
Verslaggevers op de fiets
Op 3 oktober 1944 is de eerste uitzending van Radio Herrijzend Nederland. Ze zenden vooral veel muziek uit. De grammofoon platen die Herrijzend Nederland draait zijn voor het grootste deel door particulieren beschikbaar gesteld. Verder wordt de zendtijd gevuld met toespraken, reportages, nieuwsuitzendingen en godsdienstige uitzendingen. Al vrij snel hebben geestelijken en voorgangers van alle gezindten een verdeling van de daarvoor beschikbare zendtijd gemaakt. Alle teksten van alle uitzendingen moeten door censors worden goedgekeurd. Verslaggevers rijden op de fiets het bevrijde deel van Nederland door om reportages te maken. Meestal zijn dat in de studio voorgelezen verslagen, omdat het lang niet altijd mogelijk is om de opnamewagen mee te nemen.
Het programma-overzicht dat Radio Herrijzend Nederland in de kranten plaatste - Publiek Domein
Oorspronkelijk is het de bedoeling dat Herrijzend Nederland op de oude Hilversumse frequenties gaat uitzenden. Maar omdat alleen het zuiden van Nederland is bevrijd gebruiken de Duitsers die nog, daarom wordt gekozen voor frequenties die er zo dicht mogelijk bij in de buurt zitten. Hoewel de zender lang niet overal goed te beluisteren is, is Herrijzend Nederland een succes. Zelfs zo populair dat er tijdens uitzendingen te veel stroom wordt verbruikt. Luisteraars worden al snel aangespoord om tijdens het radio luisteren alle lampen uit te doen, maar dat helpt niet genoeg. Toen is het verboden om na vijf uur ´s middags thuis naar de radio te luisteren, om mensen toch naar uitzendingen te laten luisteren zijn er luisterclubs in het leven geroepen.
