Na de algehele capitulatie van de Duitse strijdmachten in Nederland, is het voor de bewoners van het Schiermonnikoog wachten tot de Duitsers van het eiland gaan. En dat duurt lang, want de bezettingsmacht is heel hoog op Schiermonnikoog, op iedere bewoner ongeveer één Duitse militair.
Het is tijdens de bezetting relatief rustig op Schier, ondanks dat er een groep van 600 Duitsers gelegerd is. De groep maakt deel uit van de Duitse Atlantikwall. Deze verdedigingslinie loopt van de Spaanse grens tot en met Noorwegen. De Duitse bezetter bouwt om deze reden op het eiland bunkers en andere verdedigingspunten. Ze wonen in de duinen aan de Noordzee in het zogeheten 'Schleidorp', dat op een afstandje van het dorp Schiermonnikoog ligt. De eilanders kunnen redelijk goed met de in grote getale aanwezige Duitse bezetter.
Totdat in april 1945 Groningen wordt bevrijd door de Canadezen en er in de nacht van 14 op 15 april een groep van ongeveer 120 SS’ers en SD’ers uit het Scholtenhuis, (het hoofdkantoor van de Sicherheidsdienst) vlucht naar het eiland. De commandant van de Duitsers in het Schleidorp, kapitein-luitenant Wittko, zit niet bepaald te wachten op de komst van de groep SD'ers en SS'ers. Hij weet waar ze toe in staat zijn, zeker nu de oorlog zo goed als verloren is. De sfeer wordt grimmig.
Verdeeld
Wittko stelt voor om de groep te laten wonen aan de oostkant van het eiland. Dit is voor iedereen de veiligste optie en daarnaast kan Wittko een deel van hun Flakgeschut op de groep uit het Scholtenhuis gericht houden, mocht de zaak uit de hand lopen. Hiervoor moeten er echter drie boerderijen aan de Kooiweg gevorderd worden, waaronder de Kooiplaats van de familie Talsma. Zij moeten binnen anderhalf uur de boerderij verlaten.. om plaats te maken voor de beulen uit het Scholtenhuis.
De list
Ondertussen is Herman Kloppenborg, lid van de 'Politieke Opsporingsdienst', begonnen aan de zoektocht naar de SD'ers en SS'ers uit het Scholtenhuis. Zijn dienst werkte samen met de Canadezen. In de ochtend van 3 mei maakt hij de eerste overtocht naar het eiland. Hij gaat in gesprek met wethouder Weber en kapitein-luitenant Wittko en komt er al snel achter waar de SD' ers en SS'ers zitten en wie van hen de kopstukken zijn.
Samen met de Canadese sergeant Boddard bedenkt hij een list. Op 25 mei gaat Kloppenborg, verkleed als Canadees, begeleid door Boddard en nog een Canadese militair naar het eiland. De groep SD'ers en SS'ers krijgt het bericht dat er een delegatie van de Canadezen naar ze toe komt om te praten. Tijdens het gesprek belooft Kloppenburg dat de groep als krijgsgevangenen behandeld zal worden. Dat is echter een leugen om ze zonder veel tegenstand naar het vaste land te krijgen.
Het plan lukt. Kloppenborg heeft cruciale informatie over de aanwezige Duitsers op het eiland in handen en heeft ze zover gekregen dat ze gewillig de oversteek maken. Kort daarop op 31 mei 1945 wordt het hele stel naar de wal vervoerd en daarna gevangen gezet in Groningen. Op 11 juni vertrekken de laatste Duitse soldaten van Schiermonnikoog.
